(gr. askesis-ćwiczenie, przygotowywanie się)
Wiadomości wstępne:
Termin ten początkowo był odnoszony tylko do sportu. Na całość ludzkiego życia przenosi się od czasów Platona.
Asceza w odniesieniu do życia duchowego to metodyczny wysiłek, który ma za zadanie wyrobienie w sobie dystansu do wszelkich form przyziemności, zapanowanie nad sobą i swoimi skłonnościami.
Charakteryzuje się surowym i wstrzemięźliwym sposobem życia.Twierdzono, że ciało stoi duszy na drodze do nieba, ponieważ jest siedliskiem zła.
Doskonalenie cnót ducha poprzez wyrzeczenie się przyjemności ciała ma prowadzić do zbawienia.
Sposoby umartwiania się:
• odmawianie sobie pokarmu,
• życie w ubóstwie,
• samookaleczanie np.biczowanie się,
• noszenie włosiennicy,
• długie modlitwy i czuwania,
• spanie w celach, na ławkach itp.,
• pustelniczy tryb życia,
• abstynencja seksualna.
Przykładowi asceci:
• św. Aleksy,
• św. Jadwiga,
• św. Szymon Słupnik,
• św. Franciszek z Asyżu,
• św. Piotr z Acantary,
• św. German z Paryża,
• św. Jan od Krzyża,
• i wielu innych.
Bibligrafia:
E. Olinkiewicz, K. Radzymińska, H. Styś, Słownik encyklopwdyczny.Język polski., Wrocław 2000, s. 42.
Encyklopedia chrześcijaństwa.Historia i współczesność 2000 lat nadziei., red. ks. H. Witczyk, Kielce 2000, s. 61-62.
R. Cammilleri, Wielka księga Świętych Patronów.Jakikolwiek jest wasz zawód, z jakimkolwiek problemem się barykacie, zawsze jest Święty, do którego możecie się zwrócić., Kielce 2001, s. 59.
niedziela, 30 listopada 2008
Asceza z punktu widzenia psychologii
Ascezę można rozpatrywać w różnych aspektach: historycznym, kulturowym, medycznym, psychoterapeutycznym, religijnym, wychowawczym oraz psychologicznym.
Można przytoczyć wiele drastycznych i szokujących przykładów praktykowania ascezy, których pełne są książki dotyczące zwłaszcza epoki średniowiecza. Należą do nich: trud psychiczny lub psychiczno-fizyczny podejmowany przez człowieka, aby osiągnąć jakieś wyższe cele, szczególnie moralno-religijne. Odbywa się to poprzez opanowanie lub ograniczanie swoich potrzeb, emocji, stosowanie rygorystycznej dyscypliny wobec siebie.
Istnienie zjawiska ascezy zauważa się już w kulturach pierwotnych. Pojęcie „ascezy” ukształtowało się zaś w kulturze europejskiej (z greckiego askesis oznacza ćwiczenie).
Asceza ma dwa źródła: świeckie i religijne a w różnych religiach- braminizmie, buddyzmie, islamie i chrześcijaństwie przybierała rozmaitą postać. Pitagorejczycy, cynicy i stoicy głosili ascezę w sensie filozoficznym. Rozumieli przez nią ćwiczenia w cnocie, panowanie nad swoimi emocjami i rozumem. Dzięki temu ukształtował się wzór człowieka o opanowanych popędach i emocjach.
W kulturze antyku istniały pewne nurty religijno-ascetyczne, jak manicheizm i gnostycyzm, które były negatywnie nastawione do życia i świata. Dotarły one także do chrześcijan, którzy w wyniku tych wpływów zaczęli wprowadzać do swej religii celibat, posty i umartwianie ciała różnymi metodami. Szczególnie było to widoczne w średniowiecznych zakonach i sektach.
Przyczyną praktykowania ascezy mogą być zaburzenia neurotyczne, na przykład chęć doznania silniejszych, duchowych wrażeń, niemal mistycyzmu i pragnienie wprowadzenia własnego umysłu w stan transu. Może być ona też praktykowana przez ludzi agresywnych, skłonnych do masochizmu oraz chcących dokonać czegoś wielkiego, pokonać bariery, które teoretycznie są nie do pokonania. Asceza jest bowiem praktyką, która może pomóc człowiekowi uodpornić się na cierpienie, nieszczęście i wzmocnić jego psychikę. Niewątpliwie ma ona tez ogromny wpływ na ćwiczenie silnej woli i charakteru. Służy ku temu szczególnie technika odmawiania sobie różnych przyjemności.
W ascezie wyróżniamy dwa aspekty- treściowy(zawiera motywy działania) oraz formalny(oznacza faktyczną sprawność). Asceza musi być praktykowana w celach wyższych, dlatego tez wartość ascezy zależy od wartości motywów. Niezbędna jest tez silna wola, autodyscyplina i stanowczość.
Fizjologiczny aspekt ascezy:
Emocje, doświadczane podczas ascezy, mogły wiązać się ze zjawiskami fizjologicznymi, aktywacją organizmu. Przejawem tego są na przykład: przyspieszenie akcji serca, wzrost elektrycznego przewodnictwa skóry, wzrost napięcia mięśniowego, bladość skóry, pocenie się. Dlatego niezbędna jest samokontrola emocjonalna w tego typu praktykach.
Bibliografia:
ks. Z. Chlewiński, Asceza z punktu widzenia psychologii, [w: ] Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. ks. W. Słomka, Lublin 1985.
Można przytoczyć wiele drastycznych i szokujących przykładów praktykowania ascezy, których pełne są książki dotyczące zwłaszcza epoki średniowiecza. Należą do nich: trud psychiczny lub psychiczno-fizyczny podejmowany przez człowieka, aby osiągnąć jakieś wyższe cele, szczególnie moralno-religijne. Odbywa się to poprzez opanowanie lub ograniczanie swoich potrzeb, emocji, stosowanie rygorystycznej dyscypliny wobec siebie.
Istnienie zjawiska ascezy zauważa się już w kulturach pierwotnych. Pojęcie „ascezy” ukształtowało się zaś w kulturze europejskiej (z greckiego askesis oznacza ćwiczenie).
Asceza ma dwa źródła: świeckie i religijne a w różnych religiach- braminizmie, buddyzmie, islamie i chrześcijaństwie przybierała rozmaitą postać. Pitagorejczycy, cynicy i stoicy głosili ascezę w sensie filozoficznym. Rozumieli przez nią ćwiczenia w cnocie, panowanie nad swoimi emocjami i rozumem. Dzięki temu ukształtował się wzór człowieka o opanowanych popędach i emocjach.
W kulturze antyku istniały pewne nurty religijno-ascetyczne, jak manicheizm i gnostycyzm, które były negatywnie nastawione do życia i świata. Dotarły one także do chrześcijan, którzy w wyniku tych wpływów zaczęli wprowadzać do swej religii celibat, posty i umartwianie ciała różnymi metodami. Szczególnie było to widoczne w średniowiecznych zakonach i sektach.
Przyczyną praktykowania ascezy mogą być zaburzenia neurotyczne, na przykład chęć doznania silniejszych, duchowych wrażeń, niemal mistycyzmu i pragnienie wprowadzenia własnego umysłu w stan transu. Może być ona też praktykowana przez ludzi agresywnych, skłonnych do masochizmu oraz chcących dokonać czegoś wielkiego, pokonać bariery, które teoretycznie są nie do pokonania. Asceza jest bowiem praktyką, która może pomóc człowiekowi uodpornić się na cierpienie, nieszczęście i wzmocnić jego psychikę. Niewątpliwie ma ona tez ogromny wpływ na ćwiczenie silnej woli i charakteru. Służy ku temu szczególnie technika odmawiania sobie różnych przyjemności.
W ascezie wyróżniamy dwa aspekty- treściowy(zawiera motywy działania) oraz formalny(oznacza faktyczną sprawność). Asceza musi być praktykowana w celach wyższych, dlatego tez wartość ascezy zależy od wartości motywów. Niezbędna jest tez silna wola, autodyscyplina i stanowczość.
Fizjologiczny aspekt ascezy:
Emocje, doświadczane podczas ascezy, mogły wiązać się ze zjawiskami fizjologicznymi, aktywacją organizmu. Przejawem tego są na przykład: przyspieszenie akcji serca, wzrost elektrycznego przewodnictwa skóry, wzrost napięcia mięśniowego, bladość skóry, pocenie się. Dlatego niezbędna jest samokontrola emocjonalna w tego typu praktykach.
Bibliografia:
ks. Z. Chlewiński, Asceza z punktu widzenia psychologii, [w: ] Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. ks. W. Słomka, Lublin 1985.
Krytykować czy starać się zrozumieć
Postrzeganie ascezy, interpretacja i sposoby jej uprawiania ulegały na przestrzeni wieków dużej zmianie. Inne realia życia, hierarchia wartości, światopogląd to główne powody tych zmian. Dziś ciężko jest nam zrozumieć ascezę średniowieczną, gdyż wszystkie jej formy wydają nam się bezsensowne. Nie potrafimy pojąć dlaczego wycieńczanie swojego organizmu do granic wytrzymałości a często nawet prowadzące do śmierci było tak naturalnym zjawiskiem. Zastanawiamy się po co tyle cierpienia, czy Bóg faktycznie wymaga od nas takich poświęceń?
Zasadniczym obowiązkiem każdego chrześcijanina jest miłość do Boga i drugiego człowieka. Musi walczyć on z egoizmem, pragnieniami i pożądaniem, aby otworzyć się na innych, iść w kierunku dobroci, życzliwości i bezinteresownej miłości. Potrzebne jest więc samozaparcie i ascetyzm. Jest to dla współczesnego chrześcijanina szczególnie trudne zadanie biorąc pod uwagę warunki dzisiejszego świata. W świecie konsumpcjonizmu człowiek uczy się wygodnictwa, lenistwa, zaspokajania swoich zachcianek. Dochodzi do tego jeszcze tempo życia, ciągły pośpiech, nerwowość i pęd do przeżywania silniejszych wrażeń i emocji. To wszystko nie sprzyja uprawianiu ascezy. Sfera duchowa często schodzi na dalszy plan, jest dla wielu nieistotna. To właśnie sprawia, że asceza średniowieczna wiąże się z dużą krytyką ze strony ludzi żyjących w dzisiejszych czasach. Ale czy mamy prawo osądzać kogoś kto żył w innych realiach, gdzie światopogląd był zupełnie różny od naszego? Może warto byłoby zastanowić się nad tym, w jaki sposób my możemy udoskonalać samych siebie, ćwiczyć swoją osobowość, aby codziennie stawać się lepszymi ludźmi? Zamiast z góry skreślać ascetów i ich życie uznając ich za szaleńców może warto czegoś się od nich nauczyć i znaleźć w tym coś dobrego?
Bibliografia:
ks. S. Urbański, Asceza dawniej i dziś, [w: ] Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. ks. W. Słomka, Lublin 1985.
Zasadniczym obowiązkiem każdego chrześcijanina jest miłość do Boga i drugiego człowieka. Musi walczyć on z egoizmem, pragnieniami i pożądaniem, aby otworzyć się na innych, iść w kierunku dobroci, życzliwości i bezinteresownej miłości. Potrzebne jest więc samozaparcie i ascetyzm. Jest to dla współczesnego chrześcijanina szczególnie trudne zadanie biorąc pod uwagę warunki dzisiejszego świata. W świecie konsumpcjonizmu człowiek uczy się wygodnictwa, lenistwa, zaspokajania swoich zachcianek. Dochodzi do tego jeszcze tempo życia, ciągły pośpiech, nerwowość i pęd do przeżywania silniejszych wrażeń i emocji. To wszystko nie sprzyja uprawianiu ascezy. Sfera duchowa często schodzi na dalszy plan, jest dla wielu nieistotna. To właśnie sprawia, że asceza średniowieczna wiąże się z dużą krytyką ze strony ludzi żyjących w dzisiejszych czasach. Ale czy mamy prawo osądzać kogoś kto żył w innych realiach, gdzie światopogląd był zupełnie różny od naszego? Może warto byłoby zastanowić się nad tym, w jaki sposób my możemy udoskonalać samych siebie, ćwiczyć swoją osobowość, aby codziennie stawać się lepszymi ludźmi? Zamiast z góry skreślać ascetów i ich życie uznając ich za szaleńców może warto czegoś się od nich nauczyć i znaleźć w tym coś dobrego?
Bibliografia:
ks. S. Urbański, Asceza dawniej i dziś, [w: ] Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. ks. W. Słomka, Lublin 1985.
Chrześcijański sens ascezy
Chrześcijańska doktryna ascetyczna wzywa do wyrzeczeń, samodyscypliny, modlitwy, życia zgodnego z naukami Chrystusa. Jednak nigdzie nie mamy określonych ściśle granic tego postępowania, tak więc na przestrzeni dziejów praktykowanie jej przedstawiało się różnie, czasem nawet odchodzono od chrześcijańskiej idei. Ciało postrzegano jako siedzibę zła, które za wszelką cenę trzeba wytępić. Asceza zgodna z ideą Boga nie może jednak odnosić się z pogardą do tego, co zostało stworzone. Wszystko jest bowiem tworem Pana, nie można uznać wiec, że jest z natury złe. Skoro wiec postawa ta nie jest zanegowaniem dóbr doczesnych, ciała i materii jak mamy ją rozumieć? Otóż człowiek od momentu zjedzenia owocu z drzewa poznania dobra i zła jest wewnętrznie podzielony. Jego życie jest nieustanną walką pomiędzy dobrem a złem, dwiema głównymi siłami rządzącymi światem. Autentycznym zadaniem ascezy jest nie potępienie dla doczesności, lecz zapewnienie wewnętrznego ładu ludzkiego istnienia. Jest ona swego rodzaju współpracą Boga z ludźmi polegającą na przywróceniu zatraconego ładu moralnego, umożliwienie osiągnięcia pełni życia świeckiego jak i religijnego. Właściwie pojmowana asceza nie jest wiec odczłowieczeniem lecz uczłowieczeniem, życiem w Bogu. Jak wiec postrzegać katusze ciała praktykowane przez ascetów? Nie chodzi tu o walkę z samym sobą, z ludzkimi popędami i siłami było by to, bowiem antychrześcijańskie. Ma to na celu konkurowanie z siłami zła całym sobą- zarówno duszą jak i ciałem.
Człowiek został obdarzony przez Boga wolną wolą. Tak więc to od niego zależy jaką drogę w życiu wybierze, czy podda się pokusom szatana, czy postanowi wybrać drogę wyznaczoną przez Boga. Bez wątpienia jest ona trudniejsza do pokonania, czeka na niej wiele przeszkód i trudności, zasadzek stawianych przez szatana. Może jednak warto zastanowić się nad próbą wzmocnienia swej woli, poskromienia pokus i namiętności, stawieniu czoła złu? Każdy z nas sam powinien odpowiedzieć sobie na to pytanie.
Bibliografia:
ks. W. Słomka, Chrześcijański sens ascezy, [w: ] Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. Tenże, Lublin 1985.
Człowiek został obdarzony przez Boga wolną wolą. Tak więc to od niego zależy jaką drogę w życiu wybierze, czy podda się pokusom szatana, czy postanowi wybrać drogę wyznaczoną przez Boga. Bez wątpienia jest ona trudniejsza do pokonania, czeka na niej wiele przeszkód i trudności, zasadzek stawianych przez szatana. Może jednak warto zastanowić się nad próbą wzmocnienia swej woli, poskromienia pokus i namiętności, stawieniu czoła złu? Każdy z nas sam powinien odpowiedzieć sobie na to pytanie.
Bibliografia:
ks. W. Słomka, Chrześcijański sens ascezy, [w: ] Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. Tenże, Lublin 1985.
Hagiografia
(gr. hagios-święty + grapho-pisać)
Wiadomości wstępne:
Dział piśmiennictwa chrześcijańskiego obejmujący żywoty świętych, w których zdarzenia rzeczywiste łączą się z elementami baśniowymi.
Pierwowzorem były opisy niezwykłych czynów bóstw greckich utrwalone w literaturze okresu hellenistycznego.
Początki hagiografii sięgają IV i V wieku, kiedy to powstały dzieła św. Atanazego Wielkiego oraz św. Hieronima ze Strydonu.
Hagiografia to odmiana biografistyki parenetycznej- kreowała postaci, które zalecały się cnotami godnymi naśladowania: całkowitym oddaniem się Bogu i Kościołowi aż po ofiarę z życia dla doskonałości wiary i zbawienia duszy.
Hagiografia ma również cechy historiograficzne, ponieważ dokumentuje epicko swoisty wycinek dziejów.
W X stuleciu Kościół uporządkował procedurę orzekania o świętości zmarłych wiernych. Poczesne miejsce zajęła w niej dokumentacja pisana, m.in. dwa typy relacji hagiograficznej:
• żywot właściwy,
• miracula (opisy cudów kanonizowanego).
Odtąd kanonizacje z urzędu pomnażały tę szczególną epikę.
Najstarsza hagiografia:
Najstarsza udokumentowana hagiografia chrześcijańska dotyczy męczenników z okresu trzech pierwszych stuleci po Chrystusie (tzw. acta martirum).
Przykłady tekstów hagiograficznych:
Atanazy Wielki- Żywot Antoniego
św. Hieronim ze Strydonu - Żywot Pawła Pustelnika, Żywot Malchusa, Żywot Hilariona
Jan Kanaparius- Vita et passio sancti Adalberti martyris (Żywot i męka świętego Wojciecha męczennika)
Jakub de Voragine- Legenda aurea (Złota legenda)
Bruno z Kwerfurtu- Vita quinque fratrum (Żywot pięciu braci)
Wincenty z Kielczy- Vita sancti Stanislai episcopi Cracoviensis
Piotr Skarga- Żywoty świętych
autor nieznany- Vita et miracula sanctae Kyngae
autor nieznany- Vita sanctae Hedvigis
Bibliografia:
T. Witczak, Literatura Średniowiecza, Warszawa 1997, s. 30-36.
E. Olinkiewicz, K. Radzymińska, H. Styś, Słownik encyklopedyczny.Język polski., wyd. II popr., Wrocław 2000, s. 229.
Encyklopedia chrześcijaństwa.Historia i współczesność 2000 lat nadziei., red. ks. H. Witczyk, Kielce 2000, s. 233
Wiadomości wstępne:
Dział piśmiennictwa chrześcijańskiego obejmujący żywoty świętych, w których zdarzenia rzeczywiste łączą się z elementami baśniowymi.
Pierwowzorem były opisy niezwykłych czynów bóstw greckich utrwalone w literaturze okresu hellenistycznego.
Początki hagiografii sięgają IV i V wieku, kiedy to powstały dzieła św. Atanazego Wielkiego oraz św. Hieronima ze Strydonu.
Hagiografia to odmiana biografistyki parenetycznej- kreowała postaci, które zalecały się cnotami godnymi naśladowania: całkowitym oddaniem się Bogu i Kościołowi aż po ofiarę z życia dla doskonałości wiary i zbawienia duszy.
Hagiografia ma również cechy historiograficzne, ponieważ dokumentuje epicko swoisty wycinek dziejów.
W X stuleciu Kościół uporządkował procedurę orzekania o świętości zmarłych wiernych. Poczesne miejsce zajęła w niej dokumentacja pisana, m.in. dwa typy relacji hagiograficznej:
• żywot właściwy,
• miracula (opisy cudów kanonizowanego).
Odtąd kanonizacje z urzędu pomnażały tę szczególną epikę.
Najstarsza hagiografia:
Najstarsza udokumentowana hagiografia chrześcijańska dotyczy męczenników z okresu trzech pierwszych stuleci po Chrystusie (tzw. acta martirum).
Przykłady tekstów hagiograficznych:
Atanazy Wielki- Żywot Antoniego
św. Hieronim ze Strydonu - Żywot Pawła Pustelnika, Żywot Malchusa, Żywot Hilariona
Jan Kanaparius- Vita et passio sancti Adalberti martyris (Żywot i męka świętego Wojciecha męczennika)
Jakub de Voragine- Legenda aurea (Złota legenda)
Bruno z Kwerfurtu- Vita quinque fratrum (Żywot pięciu braci)
Wincenty z Kielczy- Vita sancti Stanislai episcopi Cracoviensis
Piotr Skarga- Żywoty świętych
autor nieznany- Vita et miracula sanctae Kyngae
autor nieznany- Vita sanctae Hedvigis
Bibliografia:
T. Witczak, Literatura Średniowiecza, Warszawa 1997, s. 30-36.
E. Olinkiewicz, K. Radzymińska, H. Styś, Słownik encyklopedyczny.Język polski., wyd. II popr., Wrocław 2000, s. 229.
Encyklopedia chrześcijaństwa.Historia i współczesność 2000 lat nadziei., red. ks. H. Witczyk, Kielce 2000, s. 233
Św. Aleksy
Data urodzenia: Rok 360
Miejsce urodzenia: Rzym, rodzina bogatych rzymskich patrycjuszy
Rodzice: Pobożny Eufemian, jeden z najznakomitszych mężów w Rzymie, prefekt mający wysoką pozycję na dworze cesarskim oraz Aglae- kobieta pobożna i miłosierna dla ubogich.
Ikona przedstawiająca św. Aleksego
Okoliczności urodzin:
Cudowne, małżonkowie nie mogli doczekać się potomka, jednak w końcu miłosierny Pan wysłuchał ich próśb i modlitw i zesłał im syna, któremu nadali imię Aleksy(z greki-obrońca).Od tego momentu, aby odwdzięczyć się Bogu, ludzie Ci żyli we wstrzemięźliwości.
Schody, pod którymi, wg legendy mieszkał św. Aleksy.
Dzieciństwo i młodość Aleksego:
Kształcił się w sztukach wyzwolonych i naukach humanistycznych. Był bardzo dobrym uczniem, nie sprawiał rodzicom kłopotu. Będąc młodzieńcem wykazywał pobożność, skupiał się na wewnętrznych, duchowych przeżyciach, nie dążył do małżeństwa.
Wejście na drogę świętości:
Kiedy Aleksy osiągnął pełnoletniość, jego rodzice-Eufemian i Aglae postanowili go ożenić. Wybrali mu na żonę piękną i bogatą dziewczynę z domu cesarskiego. Podczas nocy poślubnej Aleksy nie zbliżył się do żony, lecz zaczął ją nauczać bojaźni Bożej i zachęcać do zachowania dziewiczej czystości. Później oddał jej złoty pierścień i zapinkę od pasa, który nosiła i rzekł: „Weź to i zachowaj, jak długo się bogu spodoba i niechaj będzie między nami. Po wygłoszeniu tych słów, Aleksy wziął małą część swojego dobytku, wsiadł potajemnie na okręt i przybył do Laodycei-miasta i portu na wybrzeżu syryjskim. Następnie udał się w dalszą drogę i dotarł do miasta Edessa w Syrii. Tam znajdował się obraz Chrystusa według legendy nie namalowany ludzką ręką. Aleksy nie posłał wieści rodzicom na temat miejsca swojego pobytu.
Portrety św. Aleksego
Asceza:
Przybywszy do Edessy, Aleksy rozdał ubogim wszystko, co posiadał, włożył nędzne szaty i zasiadł wraz z innymi żebrakami w przedsionku kościoła Matki Bożej. Jeżeli otrzymał jakąkolwiek jałmużnę, natychmiast rozdawał ją innym potrzebującym. Dla siebie zaś brał tylko tyle, by przeżyć. Żywił się bardzo skromnie-chlebem i wodą. Wówczas ojciec, zaniepokojony zniknięciem syna, wysłał swoje sługi, by go szukali. Gdy przybyli do Odessy nie poznali Aleksego i obdarowali go jałmużną. Pobożny Aleksy podziękował Bogu, mówiąc: „Dziękuje Ci, Panie, iż sprawiłeś, że otrzymałem jałmużnę od moich własnych sług”.
Matka Aleksego, po odejściu syna, siedziała w worku pokutnym i obiecał pozostać w żałobie do powrotu syna. Jego żona zaś przysięgła dochować mu wierności. Aleksy spędził 17 lat w przedsionku owego kościoła, służąc Bogu. Pewnego dnia zdarzył się cud- obraz świętej Panienki, znajdujący się w tym kościele, przemówił do kościelnego tymi słowami: „ Zawołaj męża Bożego, aby wszedł, stał się bowiem godny królestwa niebieskiego. Duch Boży jest w nim a modlitwa jego jak kadzidło uniosła się przed oblicze Pana”. Kościelny nie rozumiał, że słowa te dotyczą Aleksego. Matka Boża więc przemówiła: „To jest ten, który siedzi przed drzwiami w przedsionku” Wprowadzono więc Aleksego do Kościoła i od tego momentu stał się powszechnie znany oraz zyskał szacunek ludzi. Aleksy, pragnąc zachować skromność i uniknąć ludzkiej chwały doszedł do Tarsu w Cylicji. Bóg jednak sprawił, że okręt dotarł do Rzymu-ojczyzny Aleksego. Wtedy, rozumiejąc wolę Bożą, rzekł on: „Pozostanę tedy w domu ojca nie dając poznać, a w ten sposób nie będę dla nikogo ciężarem”. Spotkał swego ojca i wołał więc: „Sługo boży, każ przyjąć mnie, pielgrzyma, do twojego domu i żywić okruchami z twego stołu, a bóg będzie miał litość także nad twoim pielgrzymem”. Eufemian nie poznał syna, zabrał do domu, zapewnił żywność i dał mu jednego ze swych sług. Od tego momentu Aleksy bardzo intensywnie się modlił, wyraźnie praktykował także ascezę, umartwiając swe ciało ścisłymi postami i czuwaniem. W domu ojca cierpliwie znosił przykrości ze strony służby domowej, która go wyśmiewała i upokarzała, wylewając pomyje na głowę. Aleksy tak spędził 17 lat przez nikogo nie poznany.
Śmierć Aleksego:
Gdy Aleksy wyraźnie przeczuwał, że nadchodzi kres jego życia, postanowił spisać dziej swojego życia. W pewną niedzielę, po mszy świętej, zabrzmiał głos z nieba, który mówił: „Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy znużeni jesteście pracą, a ja wam dam odpoczynek”. Ludzie upadli na twarz a głos znów przemówił: „Szukajcie męża Bożego, aby modlił się za Rzym”. Oni jednak nie mogli go znaleźć, więc głos znów przemówił: „Szukajcie w domu Eufamiana”. Eufemian jednak nie rozumiał tych słów. Wówczas do jego domu przybyli: cesarze Arkadiusz i Honoriusz wraz z papieżem Innocentym. Wtedy sługa Aleksego rzekł: „Panie, pomyśl czy to nie jest przypadkiem ten nasz pielgrzym, który prowadzi życie pełne świętości i cierpliwości. Eufemian, słysząc te słowa, udał się do Aleksego, lecz ten już nie żył. Twarz zmarłego promieniała a w dłoni trzymał kartę, której nie dało się wyciągnąć. Cesarze i papież wchodząc do Aleksego rzekli: „Chociaż jesteśmy tylko grzesznymi ludźmi, to jednak sprawujemy władzę w państwie, a ten oto jest pasterzem wszystkich wiernych. Dlatego daj nam ową kartę, abyśmy się dowiedzieli, co jest na niej napisane”. Po tych słowach, papież swobodnie wziął kartę z ręki zmarłego. Historię spisaną przez Aleksego odczytano publicznie. Eufemian, rozumiejąc, że to jego syn, wypełnił się ogromnym żalem i bólem a matka zaczęła rozpaczać, krzycząc: „O ja nieszczęśliwa!”.Żona Aleksego żałośnie opłakiwała męża. Cesarze i papież złożyli hołd zmarłemu, składając ciało na wspaniałych marach i poprowadzili je przez środek miasta, ludowi zaś oznajmiono, że Aleksy jest mężem Bożym, którego szukało całe miasto. Wszyscy chorzy, którzy wówczas zbliżyli się do ciała Aleksego i go dotknęli, powracali do zdrowia. Cesarze, widząc, co się dzieje, kazali rozrzucić na ulicach srebro i złoto, gdyż myśleli, że lud zajmie się zbieraniem tego i pozwoli odprowadzić ciało Aleksego do kościoła św. Bonifacego. W obliczu bliskości świętego, lud zapomniał jednak o chciwości. Modły za duszę Aleksego trwały 7 dni. Jego ciało złożono w grobowcu ze złota. Zdarzył się kolejny cud, bowiem z grobowca zaczął wydobywać się słodki zapach. Śmierć Aleksego przypadła na 17 lipca 398 roku.
Aleksy jako postać średniowiecza:
• Zwłoki Aleksego, złożone w kościele św. Bonifacego nie ulegały rozkładowi, co stwierdzono w 1216 roku. Wyraźnie przyczyniło się to do wzrostu kultu tej postaci w owym czasie.
• Popularność Aleksego znalazł odzwierciedlenie w średniowiecznej literaturze i sztuce scenicznej, głównie w Europie oraz w północnej Afryce.
• Poemat o św. Aleksym uznany jest za jeden z najstarszych zabytków językowych Francji.
• Postać św. Aleksego jest także bohaterem tekstów niemieckich i polskich. Potwierdzeniem jest „Legenda o św. Aleksym”, utworzona w XV wieku.
• W Awentynie- prawdopodobnym miejscu domu rodzinnego Aleksego, został wzniesiony klasztor benedyktynów oraz bazylika pod jego wezwaniem.
• W Rzymie znajduje się bazylika św. Aleksego wzniesiona w XVII wieku.
• Na terenie Polski św. Aleksy był szczególnie czczony w Tumie pod Łęczycą i w Płocku.
Liturgia:
• Jest to święty zarówno Kościoła katolickiego, jak i prawosławnego.
• W Kościele katolickim, postaci tej jest poświęcony dzień 17 lipca(na pamiątkę śmierci Aleksego), zaś w Kościele prawosławnym dzień 17 marca.
Ikonografia:
• Sposób realizacji świętego Aleksego w ikonografii jest nieco podobny do przedstawiania św. Jana Chrzciciela.
• Jest on przedstawiany w sutannie z rękoma ułożonymi na piersiach na kształt krzyża.
• Często jest ukazywany ze zwojem w ręku, na którym widniej napis: „Oto ten, który pozostawił ojca i matkę, żonę, rodzinę i przyjaciół, wsie i majątki.
• Niejednokrotnie został ukazany jako postać leżąca pod schodami, odziana w nędzną szatę pustelnika lub pielgrzyma. Trzyma księgę, zwój i kij pielgrzyma. Takie ukazanie świętego jest typowe dla tradycji zachodniej
Patronat:
• Patron nędzarzy, pielgrzymów, żebraków.
• Patron rybaków.
• Ma za zadanie chronić ludzi podczas klęsk żywiołowych np.: suszy, trzęsienia ziemi a także rozmaitych plag i epidemii.
• Modlitwa do niego ma pomóc wkroczyć na drogę świętości, wyzbyć się wszelakich pokus oraz nauczyć cierpliwości.
• Św. Aleksy jest także patronem zakonów rodzinnych, takich jak: siostry aleksjanki i bracia aleksjanie.
Bibliografia:
1. Jakub De Voragine, Legenda na dzień św. Aleksego,[w:] Złota Legenda, Wrocław 1996
2. Aleksander Gieysztor, Dobrowolne ubóstwo, ucieczka od świata i średniowieczny kult św. Aleksego,[w:] Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury polskiej, red. Jerzy Dowiat, Warszawa 1972
3. H. Karoń, Legenda o św. Aleksym, [w:] Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, red. W. Decyk- Zięba i S. Dubisz, Warszawa 2003
4. M. Kucała, W sprawie odczytania inwokacji Legendy o św. Aleksym, „Język Polski”1970, z.5
5. T. Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 1995
6. M. Włodarski, Polska poezja świecka XV wieku, Wrocław- Warszawa-Kraków 1997.
Miejsce urodzenia: Rzym, rodzina bogatych rzymskich patrycjuszy
Rodzice: Pobożny Eufemian, jeden z najznakomitszych mężów w Rzymie, prefekt mający wysoką pozycję na dworze cesarskim oraz Aglae- kobieta pobożna i miłosierna dla ubogich.
Ikona przedstawiająca św. Aleksego
Okoliczności urodzin:
Cudowne, małżonkowie nie mogli doczekać się potomka, jednak w końcu miłosierny Pan wysłuchał ich próśb i modlitw i zesłał im syna, któremu nadali imię Aleksy(z greki-obrońca).Od tego momentu, aby odwdzięczyć się Bogu, ludzie Ci żyli we wstrzemięźliwości.
Schody, pod którymi, wg legendy mieszkał św. Aleksy.Dzieciństwo i młodość Aleksego:
Kształcił się w sztukach wyzwolonych i naukach humanistycznych. Był bardzo dobrym uczniem, nie sprawiał rodzicom kłopotu. Będąc młodzieńcem wykazywał pobożność, skupiał się na wewnętrznych, duchowych przeżyciach, nie dążył do małżeństwa.
Wejście na drogę świętości:
Kiedy Aleksy osiągnął pełnoletniość, jego rodzice-Eufemian i Aglae postanowili go ożenić. Wybrali mu na żonę piękną i bogatą dziewczynę z domu cesarskiego. Podczas nocy poślubnej Aleksy nie zbliżył się do żony, lecz zaczął ją nauczać bojaźni Bożej i zachęcać do zachowania dziewiczej czystości. Później oddał jej złoty pierścień i zapinkę od pasa, który nosiła i rzekł: „Weź to i zachowaj, jak długo się bogu spodoba i niechaj będzie między nami. Po wygłoszeniu tych słów, Aleksy wziął małą część swojego dobytku, wsiadł potajemnie na okręt i przybył do Laodycei-miasta i portu na wybrzeżu syryjskim. Następnie udał się w dalszą drogę i dotarł do miasta Edessa w Syrii. Tam znajdował się obraz Chrystusa według legendy nie namalowany ludzką ręką. Aleksy nie posłał wieści rodzicom na temat miejsca swojego pobytu.
Portrety św. AleksegoAsceza:
Przybywszy do Edessy, Aleksy rozdał ubogim wszystko, co posiadał, włożył nędzne szaty i zasiadł wraz z innymi żebrakami w przedsionku kościoła Matki Bożej. Jeżeli otrzymał jakąkolwiek jałmużnę, natychmiast rozdawał ją innym potrzebującym. Dla siebie zaś brał tylko tyle, by przeżyć. Żywił się bardzo skromnie-chlebem i wodą. Wówczas ojciec, zaniepokojony zniknięciem syna, wysłał swoje sługi, by go szukali. Gdy przybyli do Odessy nie poznali Aleksego i obdarowali go jałmużną. Pobożny Aleksy podziękował Bogu, mówiąc: „Dziękuje Ci, Panie, iż sprawiłeś, że otrzymałem jałmużnę od moich własnych sług”.
Matka Aleksego, po odejściu syna, siedziała w worku pokutnym i obiecał pozostać w żałobie do powrotu syna. Jego żona zaś przysięgła dochować mu wierności. Aleksy spędził 17 lat w przedsionku owego kościoła, służąc Bogu. Pewnego dnia zdarzył się cud- obraz świętej Panienki, znajdujący się w tym kościele, przemówił do kościelnego tymi słowami: „ Zawołaj męża Bożego, aby wszedł, stał się bowiem godny królestwa niebieskiego. Duch Boży jest w nim a modlitwa jego jak kadzidło uniosła się przed oblicze Pana”. Kościelny nie rozumiał, że słowa te dotyczą Aleksego. Matka Boża więc przemówiła: „To jest ten, który siedzi przed drzwiami w przedsionku” Wprowadzono więc Aleksego do Kościoła i od tego momentu stał się powszechnie znany oraz zyskał szacunek ludzi. Aleksy, pragnąc zachować skromność i uniknąć ludzkiej chwały doszedł do Tarsu w Cylicji. Bóg jednak sprawił, że okręt dotarł do Rzymu-ojczyzny Aleksego. Wtedy, rozumiejąc wolę Bożą, rzekł on: „Pozostanę tedy w domu ojca nie dając poznać, a w ten sposób nie będę dla nikogo ciężarem”. Spotkał swego ojca i wołał więc: „Sługo boży, każ przyjąć mnie, pielgrzyma, do twojego domu i żywić okruchami z twego stołu, a bóg będzie miał litość także nad twoim pielgrzymem”. Eufemian nie poznał syna, zabrał do domu, zapewnił żywność i dał mu jednego ze swych sług. Od tego momentu Aleksy bardzo intensywnie się modlił, wyraźnie praktykował także ascezę, umartwiając swe ciało ścisłymi postami i czuwaniem. W domu ojca cierpliwie znosił przykrości ze strony służby domowej, która go wyśmiewała i upokarzała, wylewając pomyje na głowę. Aleksy tak spędził 17 lat przez nikogo nie poznany.
Śmierć Aleksego:
Gdy Aleksy wyraźnie przeczuwał, że nadchodzi kres jego życia, postanowił spisać dziej swojego życia. W pewną niedzielę, po mszy świętej, zabrzmiał głos z nieba, który mówił: „Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy znużeni jesteście pracą, a ja wam dam odpoczynek”. Ludzie upadli na twarz a głos znów przemówił: „Szukajcie męża Bożego, aby modlił się za Rzym”. Oni jednak nie mogli go znaleźć, więc głos znów przemówił: „Szukajcie w domu Eufamiana”. Eufemian jednak nie rozumiał tych słów. Wówczas do jego domu przybyli: cesarze Arkadiusz i Honoriusz wraz z papieżem Innocentym. Wtedy sługa Aleksego rzekł: „Panie, pomyśl czy to nie jest przypadkiem ten nasz pielgrzym, który prowadzi życie pełne świętości i cierpliwości. Eufemian, słysząc te słowa, udał się do Aleksego, lecz ten już nie żył. Twarz zmarłego promieniała a w dłoni trzymał kartę, której nie dało się wyciągnąć. Cesarze i papież wchodząc do Aleksego rzekli: „Chociaż jesteśmy tylko grzesznymi ludźmi, to jednak sprawujemy władzę w państwie, a ten oto jest pasterzem wszystkich wiernych. Dlatego daj nam ową kartę, abyśmy się dowiedzieli, co jest na niej napisane”. Po tych słowach, papież swobodnie wziął kartę z ręki zmarłego. Historię spisaną przez Aleksego odczytano publicznie. Eufemian, rozumiejąc, że to jego syn, wypełnił się ogromnym żalem i bólem a matka zaczęła rozpaczać, krzycząc: „O ja nieszczęśliwa!”.Żona Aleksego żałośnie opłakiwała męża. Cesarze i papież złożyli hołd zmarłemu, składając ciało na wspaniałych marach i poprowadzili je przez środek miasta, ludowi zaś oznajmiono, że Aleksy jest mężem Bożym, którego szukało całe miasto. Wszyscy chorzy, którzy wówczas zbliżyli się do ciała Aleksego i go dotknęli, powracali do zdrowia. Cesarze, widząc, co się dzieje, kazali rozrzucić na ulicach srebro i złoto, gdyż myśleli, że lud zajmie się zbieraniem tego i pozwoli odprowadzić ciało Aleksego do kościoła św. Bonifacego. W obliczu bliskości świętego, lud zapomniał jednak o chciwości. Modły za duszę Aleksego trwały 7 dni. Jego ciało złożono w grobowcu ze złota. Zdarzył się kolejny cud, bowiem z grobowca zaczął wydobywać się słodki zapach. Śmierć Aleksego przypadła na 17 lipca 398 roku.
Aleksy jako postać średniowiecza:
• Zwłoki Aleksego, złożone w kościele św. Bonifacego nie ulegały rozkładowi, co stwierdzono w 1216 roku. Wyraźnie przyczyniło się to do wzrostu kultu tej postaci w owym czasie.
• Popularność Aleksego znalazł odzwierciedlenie w średniowiecznej literaturze i sztuce scenicznej, głównie w Europie oraz w północnej Afryce.
• Poemat o św. Aleksym uznany jest za jeden z najstarszych zabytków językowych Francji.
• Postać św. Aleksego jest także bohaterem tekstów niemieckich i polskich. Potwierdzeniem jest „Legenda o św. Aleksym”, utworzona w XV wieku.
• W Awentynie- prawdopodobnym miejscu domu rodzinnego Aleksego, został wzniesiony klasztor benedyktynów oraz bazylika pod jego wezwaniem.
• W Rzymie znajduje się bazylika św. Aleksego wzniesiona w XVII wieku.
• Na terenie Polski św. Aleksy był szczególnie czczony w Tumie pod Łęczycą i w Płocku.
Liturgia:
• Jest to święty zarówno Kościoła katolickiego, jak i prawosławnego.
• W Kościele katolickim, postaci tej jest poświęcony dzień 17 lipca(na pamiątkę śmierci Aleksego), zaś w Kościele prawosławnym dzień 17 marca.
Ikonografia:
• Sposób realizacji świętego Aleksego w ikonografii jest nieco podobny do przedstawiania św. Jana Chrzciciela.
• Jest on przedstawiany w sutannie z rękoma ułożonymi na piersiach na kształt krzyża.
• Często jest ukazywany ze zwojem w ręku, na którym widniej napis: „Oto ten, który pozostawił ojca i matkę, żonę, rodzinę i przyjaciół, wsie i majątki.
• Niejednokrotnie został ukazany jako postać leżąca pod schodami, odziana w nędzną szatę pustelnika lub pielgrzyma. Trzyma księgę, zwój i kij pielgrzyma. Takie ukazanie świętego jest typowe dla tradycji zachodniej
Patronat:
• Patron nędzarzy, pielgrzymów, żebraków.
• Patron rybaków.
• Ma za zadanie chronić ludzi podczas klęsk żywiołowych np.: suszy, trzęsienia ziemi a także rozmaitych plag i epidemii.
• Modlitwa do niego ma pomóc wkroczyć na drogę świętości, wyzbyć się wszelakich pokus oraz nauczyć cierpliwości.
• Św. Aleksy jest także patronem zakonów rodzinnych, takich jak: siostry aleksjanki i bracia aleksjanie.
Bibliografia:
1. Jakub De Voragine, Legenda na dzień św. Aleksego,[w:] Złota Legenda, Wrocław 1996
2. Aleksander Gieysztor, Dobrowolne ubóstwo, ucieczka od świata i średniowieczny kult św. Aleksego,[w:] Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury polskiej, red. Jerzy Dowiat, Warszawa 1972
3. H. Karoń, Legenda o św. Aleksym, [w:] Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, red. W. Decyk- Zięba i S. Dubisz, Warszawa 2003
4. M. Kucała, W sprawie odczytania inwokacji Legendy o św. Aleksym, „Język Polski”1970, z.5
5. T. Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 1995
6. M. Włodarski, Polska poezja świecka XV wieku, Wrocław- Warszawa-Kraków 1997.
Św. Antoni
Data urodzenia: Rok 251
Miejsce urodzenia: Koma (dzisiaj Qiman al-Arus ), Egipt
Rodzice: Rodzice Antoniego byli ludźmi bardzo zamożnymi i jednocześnie niesamowicie pobożnymi.
Kościół św. Franciszka z XIV w. - Cascia
Dzieciństwo i młodość Antoniego:
Antoni wychował się w rodzinie zamożnej jednak dobra materialne były dla niego nieważne. Nigdy nie miał wyszukanych wymagań i potrzeb. Jego jedynym, pragnieniem było skromne życie w swym rodzinnym domu. Nie miał on kontaktu z wieloma ludźmi, mieszkanie opuszczał tylko, aby udać się do Domu Pańskiego.
Antoni Wielki - dzieło niemieckiego malarza Mathisa Gotharta Grünewalda
Wejście na drogę świętości:
Antoni w wieku ok. 20 lat stracił rodziców. Od tego momentu musiał sprawować opiekę nad małą siostrą i zarządzić majątkiem, który odziedziczył. W niecałe sześć miesięcy po tym przykrym wydarzeniu, w drodze do kościoła rozmyślał nad zachowaniem apostołów, którzy pozostawiając wszystko poświęcili się służbie Bogu. Po wejściu do Domu Pańskiego usłyszał słowa Ewangelii brzmiące: ,,Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną!” . Był to moment przełomowy w jego życiu. Antoni poczuł, że słowa to są skierowane do niego. Postanowił odziedziczony majątek rozdać mieszkańcom wsi, pozostawiając tylko niewielką jego część na skromne utrzymanie siostry. Kolejnym razem gdy był w kościele usłyszał słowa Ewangelii; "Nie bój się jutra''.
Był to kolejny przełom w jego życiu przybliżający do podjęcia decyzji o pozostawieniu dotychczasowego życie w imię Boga. Pozostawioną cześć majątku rozdał, a siostrę pozostawił pod opieką mniszek, aby została wychowana w cnocie pobożności.
Kuszenie świętego Antoniego autorstwa Hieronymusa Boscha
Asceza:
Antoni, wsłuchany w głos Boga, obrał nową drogę życia - ascezę. Początkowo przebywał na pustyni w pobliżu swej rodzinnej wioski. Naśladował wówczas pewnego starego ascetę, stawiał pierwsze kroki na nowej drodze. Utrzymywał się z pracy rąk, żył w cnocie nieustannie się modląc.
Nagła zmiana trybu życia kosztowały go wiele wyrzeczeń, a nawet trudu. Jego żywot, spisany przez św. Atanazego, głosi, że musiał znosić wiele jawnych ataków ze strony szatana, który go nękał, jawiąc mu się w różnych postaciach. Szatan usiłował odwieść go od ascezy ukazując mu wspomnienia majątku, siostry a także wszelkich cielesnych rozkoszy.
Kiedy jednak Antoni za łaską Bożą przezwyciężył te pokusy, szatan natarł na niego najstraszniejszymi pokusami przeciwnymi cnocie czystości. I tym razem święty mu nie uległ, a doświadczony już wcześniej, jak asceta musi walczyć z piekłem, podwoił modlitwy i umartwienia ciała. Jadł tylko chleb i pił wodę, i to raz dziennie po zachodzie słońca. Kiedy czuł, że słabnie w walce, posiłek spożywał raz na cztery dni. Sypiał po kilka godzin na prostej macie z liści palmowych, a częściej jeszcze na gołej ziemi, nigdy nie zrzucając wierzchniej szaty z surowej wełny owczej, z której wywodzi się włosiennica. W czasie największych ataków piekła wstawał na modlitwę już od północy albo nawet modlił się na stojąco przez całą noc, trwając z rękoma wzniesionymi do nieba i nieraz skarżył się Bogu, że wschodzące słońce przerywa mu adorację.
Im dalej i wyżej szedł Antoni tą drogą, tym silniej nacierały na niego złe duchy.
Szatan, który nie mógł skusić Antoniego wizjami rozkoszy cielesnych, postanowił wystraszyć go prymitywnym biciem. Ten incydent, wbrew intencją złych mocy, wzmógł w Antonim miłość i oddanie Bogu. Pewnego razu, gdy po raz kolejny poczuł obecność zła koło siebie, wykrzyknął:
„Nie wypędzicie mnie stąd. Oto znowu jestem gotów do walki. Wiedzcie, że nic mnie nie oddzieli od Jezusa Chrystusa”. Kiedy wyrzekł te słowa, zleciała się do niego ogromna liczba złych duchów. Tak wstrząsały murami grobowca, w którym mieszkał Antoni, że zdawało mu się, iż gruzy go przywalą. Potem szatan, wykorzystując obrazy przerażających postaci demonów zaludniających piekielne czeluści staroegipskich zaświatów, których wyobrażenia zdobiły ściany tej budowli, ruszył do ataku na anachoretę pod postacią dzikich zwierząt, jadowitych żmij i innych poczwar piekielnych. Święty i tym razem się nie przestraszył; przeżegnawszy się, szydził z tego szatańskiego zgiełku: „Tchórzami jesteście, gdy was aż tylu przeciw jednemu do walki przybywa; jesteście bezsilni, kiedy tylko hałasować możecie”. Po tych słowach na Antoniego zstąpiła światłość z nieba i duszę jego napełniła niewymowna pociecha. Poznając, iż to sam Jezus przybywał mu na pomoc, zawołał: „Gdzieżeś ty był, Zbawco mój, gdy mnie tylu nieprzyjaciół napadało?” ,,Antoni – odpowiedział mu głos niebieski – byłem w tobie i wspierałem cię: a żeś mężnie walczył, więc cię zawsze wspierać będę”.
Po tych doświadczeniach Antoni postanowił poddać sie jeszcze surowszej ascezie. Powędrował na wschodni brzeg Nilu gdzie osiadł na jałowej pustyni Libijskiej, z której uczynił kwitnącą łąkę. W roku 286 udał sie do Pispir, zamieszkał w ruinach starej fortecy. Wokół niego zaczęli sie gromadzić inni asceci tworząc pierwsze na świecie zgromadzenie monastyczne( rok 305).
Dwukrotnie odbył podróż do Aleksandrii. Po raz pierwszy był tam w roku 311, aby duchowo wesprzeć prześladowanych wówczas chrześcijan. W roku 335 udał sie tam ponownie opowiadając się po stronie patriarchy Anastazego z sporze z arianami.
Św. Antomi
Śmierć Antoniego:
Pewnego dnia, gdy Antoni był w podeszłym wieku jego uczniowie ujrzeli go płaczącego. Zapytany o przyczynę swych łez odpowiedział:,,„Przyjdzie czas, gdy zakonnicy pobudują sobie wytworne mieszkania po miastach, wprowadzą wykwintne potrawy na swoje stoły i tylko suknią zewnętrzną różnić się będą od ludzi świeckich i światowych”. Dodał jednak na koniec z weselszą twarzą, że ,,nawet wtedy znajdą się tacy, którzy dochowają ducha swego powołania i tych wielka czeka nagroda!”
Antoni przeczuwając, że nadchodzi kres jego ziemskiej wędrówki, odwiedził założone przez siebie pustelnie zachęcając swych braci do wytrwałości. Po powrocie do swej groty przyjmował tylko dwóch braci, Makarego i Anathasa, którzy służyli mu przez 15 lat. W dniu swojej śmierci wezwał ich do siebie, aby dać im ostatnie rady i błogosławieństwo. Rzekł do nich:„Zostańcie z Bogiem, dzieci moje kochane, wasz Antoni już odchodzi”. Wypowiedziawszy te słowa położył się na ziemi dokonując swego ostatniego tchnienia. Miał wtedy lat 105 (lub jak mówią inne źródła106), był jednak tak zdrowy, że jak piszą koptyjscy hagiografowie w jego Żywocie, „doczekawszy tego podeszłego wieku, żadnego zęba nie stracił, wzrok dochował doskonały i siły do ostatniej chwili go nie opuszczały”. Ojciec wszystkich mnichów zasnął w Panu 17 stycznia 356 lub 357 roku.
Św. Antoni i św. Paweł Pustelnik.
Dzieła:
• Zachowało się siedem listów Antoniego. Zawarte są w nich podstawowe zasady życia ascetycznego.
Ikonografia:
• Antoni jest przedstawiany jako pustelnik, czasami w długiej szacie mnicha.
• Zainteresowanie artystów budził temat kuszenia św. Antoniego przez szatana
• Jego atrybutami są: jeden, dwa lub trzy diabły, diabeł z pucharem, dzwonek, dzwonek i laska, krzyż egipski w kształcie litery tau, księga reguły monastycznej, lampa, lampka oliwna, laska, lew kopiący grób, pochodnia, świnia, pod postacią której kusił go szatan, źródło.
Patronat:
• Św. Antoni jest patronem wędliniarzy.
Bibliografia:
• Wincenty Myszor, Listy św. Antoniego Pustelnika a niektóre teksty z Nag Hammadi, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 1994
• Vergilio Gamboso,Życie Św. Antoniego, Wrocław 1995
• Stanisław Piórkowski, Zauroczony Ewangelią, Łódź 1999
Miejsce urodzenia: Koma (dzisiaj Qiman al-Arus ), Egipt
Rodzice: Rodzice Antoniego byli ludźmi bardzo zamożnymi i jednocześnie niesamowicie pobożnymi.
Kościół św. Franciszka z XIV w. - CasciaDzieciństwo i młodość Antoniego:
Antoni wychował się w rodzinie zamożnej jednak dobra materialne były dla niego nieważne. Nigdy nie miał wyszukanych wymagań i potrzeb. Jego jedynym, pragnieniem było skromne życie w swym rodzinnym domu. Nie miał on kontaktu z wieloma ludźmi, mieszkanie opuszczał tylko, aby udać się do Domu Pańskiego.
Antoni Wielki - dzieło niemieckiego malarza Mathisa Gotharta GrünewaldaWejście na drogę świętości:
Antoni w wieku ok. 20 lat stracił rodziców. Od tego momentu musiał sprawować opiekę nad małą siostrą i zarządzić majątkiem, który odziedziczył. W niecałe sześć miesięcy po tym przykrym wydarzeniu, w drodze do kościoła rozmyślał nad zachowaniem apostołów, którzy pozostawiając wszystko poświęcili się służbie Bogu. Po wejściu do Domu Pańskiego usłyszał słowa Ewangelii brzmiące: ,,Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną!” . Był to moment przełomowy w jego życiu. Antoni poczuł, że słowa to są skierowane do niego. Postanowił odziedziczony majątek rozdać mieszkańcom wsi, pozostawiając tylko niewielką jego część na skromne utrzymanie siostry. Kolejnym razem gdy był w kościele usłyszał słowa Ewangelii; "Nie bój się jutra''.
Był to kolejny przełom w jego życiu przybliżający do podjęcia decyzji o pozostawieniu dotychczasowego życie w imię Boga. Pozostawioną cześć majątku rozdał, a siostrę pozostawił pod opieką mniszek, aby została wychowana w cnocie pobożności.
Kuszenie świętego Antoniego autorstwa Hieronymusa BoschaAsceza:
Antoni, wsłuchany w głos Boga, obrał nową drogę życia - ascezę. Początkowo przebywał na pustyni w pobliżu swej rodzinnej wioski. Naśladował wówczas pewnego starego ascetę, stawiał pierwsze kroki na nowej drodze. Utrzymywał się z pracy rąk, żył w cnocie nieustannie się modląc.
Nagła zmiana trybu życia kosztowały go wiele wyrzeczeń, a nawet trudu. Jego żywot, spisany przez św. Atanazego, głosi, że musiał znosić wiele jawnych ataków ze strony szatana, który go nękał, jawiąc mu się w różnych postaciach. Szatan usiłował odwieść go od ascezy ukazując mu wspomnienia majątku, siostry a także wszelkich cielesnych rozkoszy.
Kiedy jednak Antoni za łaską Bożą przezwyciężył te pokusy, szatan natarł na niego najstraszniejszymi pokusami przeciwnymi cnocie czystości. I tym razem święty mu nie uległ, a doświadczony już wcześniej, jak asceta musi walczyć z piekłem, podwoił modlitwy i umartwienia ciała. Jadł tylko chleb i pił wodę, i to raz dziennie po zachodzie słońca. Kiedy czuł, że słabnie w walce, posiłek spożywał raz na cztery dni. Sypiał po kilka godzin na prostej macie z liści palmowych, a częściej jeszcze na gołej ziemi, nigdy nie zrzucając wierzchniej szaty z surowej wełny owczej, z której wywodzi się włosiennica. W czasie największych ataków piekła wstawał na modlitwę już od północy albo nawet modlił się na stojąco przez całą noc, trwając z rękoma wzniesionymi do nieba i nieraz skarżył się Bogu, że wschodzące słońce przerywa mu adorację.
Im dalej i wyżej szedł Antoni tą drogą, tym silniej nacierały na niego złe duchy.
Szatan, który nie mógł skusić Antoniego wizjami rozkoszy cielesnych, postanowił wystraszyć go prymitywnym biciem. Ten incydent, wbrew intencją złych mocy, wzmógł w Antonim miłość i oddanie Bogu. Pewnego razu, gdy po raz kolejny poczuł obecność zła koło siebie, wykrzyknął:
„Nie wypędzicie mnie stąd. Oto znowu jestem gotów do walki. Wiedzcie, że nic mnie nie oddzieli od Jezusa Chrystusa”. Kiedy wyrzekł te słowa, zleciała się do niego ogromna liczba złych duchów. Tak wstrząsały murami grobowca, w którym mieszkał Antoni, że zdawało mu się, iż gruzy go przywalą. Potem szatan, wykorzystując obrazy przerażających postaci demonów zaludniających piekielne czeluści staroegipskich zaświatów, których wyobrażenia zdobiły ściany tej budowli, ruszył do ataku na anachoretę pod postacią dzikich zwierząt, jadowitych żmij i innych poczwar piekielnych. Święty i tym razem się nie przestraszył; przeżegnawszy się, szydził z tego szatańskiego zgiełku: „Tchórzami jesteście, gdy was aż tylu przeciw jednemu do walki przybywa; jesteście bezsilni, kiedy tylko hałasować możecie”. Po tych słowach na Antoniego zstąpiła światłość z nieba i duszę jego napełniła niewymowna pociecha. Poznając, iż to sam Jezus przybywał mu na pomoc, zawołał: „Gdzieżeś ty był, Zbawco mój, gdy mnie tylu nieprzyjaciół napadało?” ,,Antoni – odpowiedział mu głos niebieski – byłem w tobie i wspierałem cię: a żeś mężnie walczył, więc cię zawsze wspierać będę”.
Po tych doświadczeniach Antoni postanowił poddać sie jeszcze surowszej ascezie. Powędrował na wschodni brzeg Nilu gdzie osiadł na jałowej pustyni Libijskiej, z której uczynił kwitnącą łąkę. W roku 286 udał sie do Pispir, zamieszkał w ruinach starej fortecy. Wokół niego zaczęli sie gromadzić inni asceci tworząc pierwsze na świecie zgromadzenie monastyczne( rok 305).
Dwukrotnie odbył podróż do Aleksandrii. Po raz pierwszy był tam w roku 311, aby duchowo wesprzeć prześladowanych wówczas chrześcijan. W roku 335 udał sie tam ponownie opowiadając się po stronie patriarchy Anastazego z sporze z arianami.
Św. AntomiŚmierć Antoniego:
Pewnego dnia, gdy Antoni był w podeszłym wieku jego uczniowie ujrzeli go płaczącego. Zapytany o przyczynę swych łez odpowiedział:,,„Przyjdzie czas, gdy zakonnicy pobudują sobie wytworne mieszkania po miastach, wprowadzą wykwintne potrawy na swoje stoły i tylko suknią zewnętrzną różnić się będą od ludzi świeckich i światowych”. Dodał jednak na koniec z weselszą twarzą, że ,,nawet wtedy znajdą się tacy, którzy dochowają ducha swego powołania i tych wielka czeka nagroda!”
Antoni przeczuwając, że nadchodzi kres jego ziemskiej wędrówki, odwiedził założone przez siebie pustelnie zachęcając swych braci do wytrwałości. Po powrocie do swej groty przyjmował tylko dwóch braci, Makarego i Anathasa, którzy służyli mu przez 15 lat. W dniu swojej śmierci wezwał ich do siebie, aby dać im ostatnie rady i błogosławieństwo. Rzekł do nich:„Zostańcie z Bogiem, dzieci moje kochane, wasz Antoni już odchodzi”. Wypowiedziawszy te słowa położył się na ziemi dokonując swego ostatniego tchnienia. Miał wtedy lat 105 (lub jak mówią inne źródła106), był jednak tak zdrowy, że jak piszą koptyjscy hagiografowie w jego Żywocie, „doczekawszy tego podeszłego wieku, żadnego zęba nie stracił, wzrok dochował doskonały i siły do ostatniej chwili go nie opuszczały”. Ojciec wszystkich mnichów zasnął w Panu 17 stycznia 356 lub 357 roku.
Św. Antoni i św. Paweł Pustelnik.Dzieła:
• Zachowało się siedem listów Antoniego. Zawarte są w nich podstawowe zasady życia ascetycznego.
Ikonografia:
• Antoni jest przedstawiany jako pustelnik, czasami w długiej szacie mnicha.
• Zainteresowanie artystów budził temat kuszenia św. Antoniego przez szatana
• Jego atrybutami są: jeden, dwa lub trzy diabły, diabeł z pucharem, dzwonek, dzwonek i laska, krzyż egipski w kształcie litery tau, księga reguły monastycznej, lampa, lampka oliwna, laska, lew kopiący grób, pochodnia, świnia, pod postacią której kusił go szatan, źródło.
Patronat:
• Św. Antoni jest patronem wędliniarzy.
Bibliografia:
• Wincenty Myszor, Listy św. Antoniego Pustelnika a niektóre teksty z Nag Hammadi, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 1994
• Vergilio Gamboso,Życie Św. Antoniego, Wrocław 1995
• Stanisław Piórkowski, Zauroczony Ewangelią, Łódź 1999
Św. Andrzej Świerad
Data urodzenia: Koniec X wieku
Miejsce urodzenia: Polska
Rodzice: Brak informacji na ich temat.
Rzeźba przedstawiająca św. Andrzeja(Kościół pw. św. Józefa w Muszynie).
Wejście na drogę świętości:
Świerad zanim przybył na Węgry mieszkał w swej pustelni niedaleko wsi Tropie, która była położona nad Dunajcem.Gdy pojawił się w opactwie św. Hipolita w Nitrze miał już doświadczenie związane z ascezą.W roku 998 wstąpił do benedyktynów na Górze Zabor, koło Nitry. Otrzymał tam imię Andrzej. Żył w klasztorze przez jakiś czas, spełniając różne posługi. Osiadł poźniej w pustelni, ponieważ zwyczaj pozwalał mnichom, którzy ukończyli czterdziesty rok życia na samotną służbę Bogu lub w towarzystwie jednego ucznia. Uzyskawszy takie pozwolenie Świerad wybrał się na pustelnię w towarzystwie św. Benedykta. Pustelnik musiał jednak wracać do klasztoru na sobotę wieczór i niedzielę.
Asceza:
Święty Andrzej zajmował się karczowaniem lasu i pomimo,że ta praca nie należała do lekkich dodatkowo umartwiał się. Asceza jego polegała na tym, że przez trzy dni w tygodniu zachowywał ścisły post, przez cały Wielki Post natomiast jadł tylko jeden orzech dziennie, popijając wodą. Umartwiał się nawet w czasie przeznaczonym na odpoczynek, a mianowicie spał siedząc na dębowym pieńku, który był otoczony ostrymi prętami. Dodatkowo zakładał na głowę drewnianą koronę, obciążoną czterema kamieniami. Gdy tylko poruszył głową uderzał o nie. Swoje ciało opasał masiężnym łańcuchem.
Śmierć Andrzeja Świerada:
Niezwykłe umartwiania znacznie przyspieszyły śmierć ascety. Łańcuch, którym opasał ciało wpił się w nie i obrósł skórą.Właśnie to stało się bezpośrednią przyczyną jego śmierci, gdyż pęknięcie wewnętrznego naskórka wywołało gangrenę.Wycieńczony postami i bezsennością święty bardzo często tracił przytomność. Zmarł między rokiem 1030 a 1034. Został pochowany w Nitrze.
Kult:
Część relikwii św. Andrzeja Świerada znajduje się w kościółku w Tropiu, pod wezwaniu św. Andrzeja i Benedykta, pozostała część w Ostrzyhomiu na Węgrzech.
Liturgia:
Dniem poświęconym św. Andrzejowi Świeradowi jest 13 lipca.
Na Słowacji natomiast 17 lipca.
Ikonografia:
Święty Andrzej Świerad przedstawiany jest najczęściej w towarzystwie świętego Benedykta. Jego atrybutem jest łańcuch na biodrach lub w rękach, orzech i dziupla.
Patronat:
Patron bazyliki Św. Emerama w Nitrze. Otoczony kultem nie tylko w Polsce, ale także na Słowacji-gdzie jest patronem młodzieży- Węgrzech i w Chorwacji.
Bibliografia:
O. Hugo Hoever Socist, Żywot świętych Pańskich na każdy dzień roku, wyd. 2 popr. i uzup., Olsztyn 1985.
Miejsce urodzenia: Polska
Rodzice: Brak informacji na ich temat.
Rzeźba przedstawiająca św. Andrzeja(Kościół pw. św. Józefa w Muszynie).Wejście na drogę świętości:
Świerad zanim przybył na Węgry mieszkał w swej pustelni niedaleko wsi Tropie, która była położona nad Dunajcem.Gdy pojawił się w opactwie św. Hipolita w Nitrze miał już doświadczenie związane z ascezą.W roku 998 wstąpił do benedyktynów na Górze Zabor, koło Nitry. Otrzymał tam imię Andrzej. Żył w klasztorze przez jakiś czas, spełniając różne posługi. Osiadł poźniej w pustelni, ponieważ zwyczaj pozwalał mnichom, którzy ukończyli czterdziesty rok życia na samotną służbę Bogu lub w towarzystwie jednego ucznia. Uzyskawszy takie pozwolenie Świerad wybrał się na pustelnię w towarzystwie św. Benedykta. Pustelnik musiał jednak wracać do klasztoru na sobotę wieczór i niedzielę.
Asceza:
Święty Andrzej zajmował się karczowaniem lasu i pomimo,że ta praca nie należała do lekkich dodatkowo umartwiał się. Asceza jego polegała na tym, że przez trzy dni w tygodniu zachowywał ścisły post, przez cały Wielki Post natomiast jadł tylko jeden orzech dziennie, popijając wodą. Umartwiał się nawet w czasie przeznaczonym na odpoczynek, a mianowicie spał siedząc na dębowym pieńku, który był otoczony ostrymi prętami. Dodatkowo zakładał na głowę drewnianą koronę, obciążoną czterema kamieniami. Gdy tylko poruszył głową uderzał o nie. Swoje ciało opasał masiężnym łańcuchem.
Śmierć Andrzeja Świerada:
Niezwykłe umartwiania znacznie przyspieszyły śmierć ascety. Łańcuch, którym opasał ciało wpił się w nie i obrósł skórą.Właśnie to stało się bezpośrednią przyczyną jego śmierci, gdyż pęknięcie wewnętrznego naskórka wywołało gangrenę.Wycieńczony postami i bezsennością święty bardzo często tracił przytomność. Zmarł między rokiem 1030 a 1034. Został pochowany w Nitrze.
Kult:
Część relikwii św. Andrzeja Świerada znajduje się w kościółku w Tropiu, pod wezwaniu św. Andrzeja i Benedykta, pozostała część w Ostrzyhomiu na Węgrzech.
Liturgia:
Dniem poświęconym św. Andrzejowi Świeradowi jest 13 lipca.
Na Słowacji natomiast 17 lipca.
Ikonografia:
Święty Andrzej Świerad przedstawiany jest najczęściej w towarzystwie świętego Benedykta. Jego atrybutem jest łańcuch na biodrach lub w rękach, orzech i dziupla.
Patronat:
Patron bazyliki Św. Emerama w Nitrze. Otoczony kultem nie tylko w Polsce, ale także na Słowacji-gdzie jest patronem młodzieży- Węgrzech i w Chorwacji.
Bibliografia:
O. Hugo Hoever Socist, Żywot świętych Pańskich na każdy dzień roku, wyd. 2 popr. i uzup., Olsztyn 1985.
Św. German
Data urodzenia: 496 rok
Miejsce urodzenia: Autun (wschodnia Francja)
Św. German. Dzieło znajduje się w Paryżu.
Dzieciństwo i młodość Germana:
Św. German pochodził ze znakomitego rodu. Dorastał pod kierunkiem spokrewnionego z nim księdza. Najpierw kształcił się w sztukach wyzwolonych, następnie udał się do Rzymu , aby studiowac prawo. Tam tak dalece postąpił w dostojeństwie , że senat wysłał go do Galii, aby tam objął zwierzchnią władzę nad całą Burgundią. German troskliwie zajmował się swoim miastem Auxerre.
Wejście na drogę świętości:
Św. German przepowiedział biskupowi miasta Auxerre św. Amatorowi , iż będzie jego następcą. W 530 roku św. German otrzymał święcenia kapłańskie. Wkrótce został ekonomem klasztoru św. Symforiana w Autun , a następnie jego opatem. W 534 roku założył w Paryżu opactwo Saint- Germain- des- Pres obok kościoła grzebalnego królów merowińskich. Ok. 550 roku został biskupem Paryża. German uchodził za wielkiego kaznodzieję i reformatora liturgii. Sprawował opiekę nad biednymi i chorymi , ale przede wszystkim nad więźniami w swej diecezji.
Asceza:
German zostając biskupem rozdał swój majątek między ubogich , do zony odnosił się jak do siostry i przez 30 lat się umartwiał nie jedząc chleba pszennego, jarzyn, nie pijał wina, nie używał soli. Jednak dwa razy w roku pił wino, w święto Wielkanocy i Bożego Narodzenia, ale wtedy rozcieńczał je ze znaczą ilością wody. Przy pierwszym posiłku spożywał zawsze trochę popiołu, później jadł chleb jęczmienny, następnie pościł przez cały dzień i pożywiał się dopiero wieczorem. Latem i zimą ubierał się w tę samą odzież włosiennicę i tunikę z kapturem. Ubrania nosił tak długo, aż się nie zniszczyły. Posłaniem Germana był popiół przykryty włosiennicą i worek pod głowę. Opłakiwał swoje grzechy i nosił relikwie świętych na szyi.
Śmierć Germana:
Przed wyjazdem do Rewenny św. German przepowiedział, iż długo nie pożyje. Dostał silnej gorączki i po siedmiu dniach zmarł 28 maja 576 roku. Ciało jego zostało przewiezione do Galii. Przed swoją śmiercią obiecał św. Ezebiuszowi poświęcenie kościoła , który ów biskup zbudował. Kiedy więc św. Ezebiusz dowiedział się iż German odszedł do Pana postanowił sam poświeci swój kościół wydając rozkaz zapalenia świec jednakże zrozumiał iż to jeszcze nie czas ponieważ świece gasły. Jednak po przewiezieniu ciała św. Germana do Vercelii i wniesieniu zwłok do kościoła wszystkie świece zapłonęły jakby zapalone Bożą ręką. Św. Ezebiusz wspomniał obietnicę św. Germana i zrozumiał, że choc zmarły, a dokonał poświęcenia kościoła, co obiecał za życia.
Liturgia:
• Wspomnienia o świętym germanie odbywają się zawsze 28 maja.
Ikonografia:
• Ukazany jest jako biskup, z kluczami i łańcuchem w rękach ( opowiadał się bowiem za łagodniejszymi karami), obok płonącego domu ( jego modlitwy sprawiły, że udało ugasi się straszliwy pożar miasta).
Patronat:
• Święty German jest patronem więźniów, chorych, a także osób biednych.
Bibliografia:
1. Jakub De Voragine , Legenda na dzień św. Germana ,[w:] Złota Legenda, Wrocław 1996
2. M. Włodarski, Polska poezja świecka XV wieku, Wrocław- Warszawa-Kraków 1997.
3. E. Gorys , Leksykon Świętych , Warszawa 2007.
Miejsce urodzenia: Autun (wschodnia Francja)
Św. German. Dzieło znajduje się w Paryżu.Dzieciństwo i młodość Germana:
Św. German pochodził ze znakomitego rodu. Dorastał pod kierunkiem spokrewnionego z nim księdza. Najpierw kształcił się w sztukach wyzwolonych, następnie udał się do Rzymu , aby studiowac prawo. Tam tak dalece postąpił w dostojeństwie , że senat wysłał go do Galii, aby tam objął zwierzchnią władzę nad całą Burgundią. German troskliwie zajmował się swoim miastem Auxerre.
Wejście na drogę świętości:
Św. German przepowiedział biskupowi miasta Auxerre św. Amatorowi , iż będzie jego następcą. W 530 roku św. German otrzymał święcenia kapłańskie. Wkrótce został ekonomem klasztoru św. Symforiana w Autun , a następnie jego opatem. W 534 roku założył w Paryżu opactwo Saint- Germain- des- Pres obok kościoła grzebalnego królów merowińskich. Ok. 550 roku został biskupem Paryża. German uchodził za wielkiego kaznodzieję i reformatora liturgii. Sprawował opiekę nad biednymi i chorymi , ale przede wszystkim nad więźniami w swej diecezji.
Asceza:
German zostając biskupem rozdał swój majątek między ubogich , do zony odnosił się jak do siostry i przez 30 lat się umartwiał nie jedząc chleba pszennego, jarzyn, nie pijał wina, nie używał soli. Jednak dwa razy w roku pił wino, w święto Wielkanocy i Bożego Narodzenia, ale wtedy rozcieńczał je ze znaczą ilością wody. Przy pierwszym posiłku spożywał zawsze trochę popiołu, później jadł chleb jęczmienny, następnie pościł przez cały dzień i pożywiał się dopiero wieczorem. Latem i zimą ubierał się w tę samą odzież włosiennicę i tunikę z kapturem. Ubrania nosił tak długo, aż się nie zniszczyły. Posłaniem Germana był popiół przykryty włosiennicą i worek pod głowę. Opłakiwał swoje grzechy i nosił relikwie świętych na szyi.
Śmierć Germana:
Przed wyjazdem do Rewenny św. German przepowiedział, iż długo nie pożyje. Dostał silnej gorączki i po siedmiu dniach zmarł 28 maja 576 roku. Ciało jego zostało przewiezione do Galii. Przed swoją śmiercią obiecał św. Ezebiuszowi poświęcenie kościoła , który ów biskup zbudował. Kiedy więc św. Ezebiusz dowiedział się iż German odszedł do Pana postanowił sam poświeci swój kościół wydając rozkaz zapalenia świec jednakże zrozumiał iż to jeszcze nie czas ponieważ świece gasły. Jednak po przewiezieniu ciała św. Germana do Vercelii i wniesieniu zwłok do kościoła wszystkie świece zapłonęły jakby zapalone Bożą ręką. Św. Ezebiusz wspomniał obietnicę św. Germana i zrozumiał, że choc zmarły, a dokonał poświęcenia kościoła, co obiecał za życia.
Liturgia:
• Wspomnienia o świętym germanie odbywają się zawsze 28 maja.
Ikonografia:
• Ukazany jest jako biskup, z kluczami i łańcuchem w rękach ( opowiadał się bowiem za łagodniejszymi karami), obok płonącego domu ( jego modlitwy sprawiły, że udało ugasi się straszliwy pożar miasta).
Patronat:
• Święty German jest patronem więźniów, chorych, a także osób biednych.
Bibliografia:
1. Jakub De Voragine , Legenda na dzień św. Germana ,[w:] Złota Legenda, Wrocław 1996
2. M. Włodarski, Polska poezja świecka XV wieku, Wrocław- Warszawa-Kraków 1997.
3. E. Gorys , Leksykon Świętych , Warszawa 2007.
Św. Jadwiga Śląska
Data urodzenia: Rok 1178
Miejsce urodzenia: Górna Bawaria, zamek Adechs nad Ammersee.
Rodzice: Córka hrabiego Andechs i Meranu - Bertolda IV i Agnieszki von Rochlitz z rodu Wettynów.
Sceny z życia Św. Jadwigi
Dzieciństwo i młodość Jadwigi:
Miała czterech braci i trzy siostry - Agnieszka była żoną Filipa II Augusta a Gertruda żoną króla węgierskiego Andrzeja II i matką św. Elżbiety węgierskiej. Ojciec Jadwigi- Bertold VI często podróżował i zabierał ze sobą małą córkę. Jadwiga była dzieckiem spokojnym, starannie ją wychowywano i kształcono już we wczesnych latach życia, na zamku rodzinnym. Dalszą wiedzę uzyskała edukując się w klasztorze benedyktynek w Kitzingen, gdzie została oddana przez rodziców w wieku 5 lat. Było to wówczas miejsce powszechnie znane jak ośrodek kulturalny. Jadwiga Zdobyła tam gruntowne wykształcenie. Uczyła się miedzy innymi łaciny, muzyki, malowania, haftowania oraz opieki nad chorymi.
Bazylika w Trzebnicy
Wejście na drogę świętości:
W 1186 roku, w wieku około 12 lat, Jadwiga przybyła na Śląsk, by poślubić księcia Śląska- Henryka Brodatego. Nie była to jednak jej decyzja i wola, lecz rodziców. Mimo to, stworzyła ona udane małżeństwo z Henrykiem, któremu urodziła siedmioro dzieci: Agnieszkę, Gertrudę, Zofię, Henryka(zwanego później Brodatym), Bolesława, Konrada i Władysława. Wejście Jadwigi na drogę świętości zaczyna się ok. roku 1209, kiedy to postanowiła wraz z mężem Henrykiem Brodatym złożyć śluby czystości. Miało to miejsce po 19 latach wspólnego pożycia małżeńskiego. Jadwiga i Henryk przeżyli we wstrzemięźliwości 28 lat . Dla Jadwigi zaczął się wówczas okres życia , w którym całkowicie poświęciła się Bogu i żyła jak zakonnica. Jadwiga kultywowała polskie obyczaje i nauczyła się języka polskiego. Słynęła z wielkiej troski o otaczających ją ludzi. Wybierała osoby, które przebywały na dworze, bo zależało jej na przestrzeganiu zasad i dobrych obyczajów. Opiekowała się nawet służącymi i poddanymi, dbając, by nie zaznali ucisku i poniżenia. Rozdawała biednym jedzenie(jej zasada brzmiała: „Nikt z potrzebujących ubogich nie powinien przymierać głodem w książęcym grodzie wrocławskim”), założyła dworski szpitalik, który był azylem dla kalek i chorych. Jadwiga często opuszczała swój dwór i objeżdżała księstwo, by odwiedzić swych cierpiących poddanych i im pomóc. Wspomagała finansowo uzdolnionych, lecz biednych chłopców, by mogli się uczyć. Miała tez szczególnie dobre serce dla więźniów, którym często łagodziła kary.
Sarkofag Św. Jadwigi w Trzebnicy
Asceza:
Życie Jadwigi było bardzo ciężkie i wypełnione mistycyzmem. Doświadczyła w nim ona tajemnicy Krzyża. Straciła bliskich, którzy ją otaczali- męża Henryka Brodatego(zm. W 1238 r.) i prawie wszystkie dzieci. W roku 1241 syn Jadwigi, Henryk Pobożny, zginął pod Legnicą w walce z Mongołami. Patrzyła ona także na cierpienia swej córki Gertrudy, która związała się z mordercą niemieckiego króla Filipa. Siostra Jadwigi-Agnieszka(królowa francuska) została jawnie potępiona przez papieża za grzeszne życie. Druga siostra- Gertruda(królowa węgierska) została zamordowana w tajemniczych okolicznościach. Księżna wykazała się wielkim poświęceniem i determinacją, gdy jej mąż Henryk został uwięziony przez Konrada Mazowieckiego. Wtedy Jadwiga udała się w pieszą wędrówkę z Wrocławia do Czerska. Całą drogę przeszła boso, a gdy dotarła do celu, rzuciła się Konradowi do nóg z błagalną prośbą o uwolnienie męża. Bardzo cierpiała, gdy Henryk zmarł obłożony klątwą(za przywłaszczenie dóbr kościelnych). Pomimo tylu cierpień i tak nieszczęśliwego życia rodzinnego, Jadwiga nie odwróciła się od Boga, nie złorzeczyła lecz gorąco trwała w swojej głębokiej wierze. Potwierdzeniem tego była jej decyzja o zamieszkaniu w klasztorze sióstr cysterek w Trzebnicy(który ufundowała), podjęta tuż po śmierci małżonka. Jadwiga postanowiła wówczas, wzorem swojej siostrzenicy- św. Elżbiety z Turyngii wieść bardzo surowe życie. Od tej pory na jej życie składały się: bardzo ścisłe posty, ciężkie pokuty, biczowanie się , włosiennica i nocne czuwania. Zrezygnowała całkowicie z mięsa i nabiału a posiłki spożywała jedynie dwa razy dziennie. Tak skromnie żywiła się przez czterdzieści lat swojego życia. W roku 1238 Jadwiga złożyła śluby zakonne w Trzebnicy.
Popiersie Św. Jadwigi Śląskiej
Śmierć:
Ciężkie i surowe życie zakonne, pełne wyrzeczeń skończyło się dla wyczerpanej Jadwigi 15 października 1243 roku. Księżna zmarła mając ponad 60 lat. Szybko rozeszły się wieści o jej pobożnym i męczeńskim życiu, więc niebawem po śmierci do jej grobu pielgrzymowali ludzie z całego księstwa. Cysterki w Trzebnicy poczęły starania o wyniesienie Jadwigi na ołtarze. W roku 1260 do Trzebnicy przybył Anzelm-legat papieski i wtedy właśnie wystosowano prośbę o kanonizację świętej. Jadwiga została kanonizowana przez papieża Klemensa IV w Viterbo w kościele dominikanów, 26 marca 1267 roku. Papież Innocenty II rozciągnął kult świętej na cały Kościół. Stało się to na prośbę króla Jana III Sobieskiego.
Portrety Św. Jadwigi Śląskiej:
Cuda:
• Uzdrowienie kobiety imieniem Stanisława z bezwładu i nie gojących się ran.
• Za wstawiennictwem Jadwigi ludzie doznali pomocy w 85 wypadkach.
• Pierwsze cudowne zdarzenie miało miejsce w 1249 roku, drugie na początku 1262 roku a trzecie w okresie Wielkiego Postu, w roku 1263. Daty pozostałych cudów nie są dokładnie znane.
• Uzdrowienie pochodzili głównie ze Śląska, Pomorza, Wielkopolski, a nawet z Ołomuńca i Miśni.
• Autor Życiorysu św. Jadwigi pisze, że jedni przychodzili pieszo i boso, inni bardzo chorzy jechali na wozach, jeszcze inni wspierali się na laskach, a nawet byli tacy, co szli na czworakach. Niektórzy z nich pozostawali w Trzebnicy kilka tygodni, inni wracali i znów przychodzili, aż zostali uzdrowieni.
• Nad grobem Jadwigi była prawdopodobnie pewnego rodzaju tumba, gdyż niektórych chorych „sadzano lub kładziono na grób”, inni znów „dotykali się grobu”.
• Ludzie pragnący uzdrowienia przynosili ze sobą monety, zboże, wosk lub podobizny chorych czy uszkodzonych części swojego ciała.
Fundacje św. Jadwigi:
• Klasztor cysterek w Trzebnicy
• Klasztor Augustianów w Nowogrodzie Bobrzańskim
• Szpital dla ludzi trędowatych w Środzie Śląskiej
• Szpital św. Ducha, kilkanaście kościołów parafialnych
Liturgia:
• Jest to święta uznawana przez Kościół rzymskokatolicki
• Dniem poświęconym św. Jadwidze jest 16 października
Ikonografia:
• Święta jest przedstawiana jako młoda mężatka w długiej sukni lub w książęcym płaszczu w diademie na głowie
• Czasami przedstawia się ją w habicie cysterskim
• Jej atrybutami są: krzyż, księga, but w ręce, figurka Matki Bożej różaniec oraz makieta Kościoła w dłoniach
Patronat:
• Patronka Polski, Europy i Śląska
• Patronka archidiecezji wrocławskiej i diecezji w Gorlitz
• Patronka miast: Berlina, Krakowa, Andechs, Wrocławia
• Patronka uchodźców oraz pokoju i pojednania
Bibliografia:
1. Ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, Leksykon Świętych, Warszawa 1999;
2. Stanisław Klimek, Trzebnica, Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej, Via Nova 2007;
3. Antoni Kiełbasa, Jadwiga Śląska, Kraków 2004;
4. Vita Sanctae Hedwigis, wyd. A. Semkowicz,[w:] Pomniki Dziejowe Polski, t.4, Warszawa 1961;
5. Legenda Świętej Jadwigi, tłum. A.Jochelson, M.W. Gogolewska, przygotowanie do druku ks. J. Pater, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 1993.
Miejsce urodzenia: Górna Bawaria, zamek Adechs nad Ammersee.
Rodzice: Córka hrabiego Andechs i Meranu - Bertolda IV i Agnieszki von Rochlitz z rodu Wettynów.
Sceny z życia Św. JadwigiDzieciństwo i młodość Jadwigi:
Miała czterech braci i trzy siostry - Agnieszka była żoną Filipa II Augusta a Gertruda żoną króla węgierskiego Andrzeja II i matką św. Elżbiety węgierskiej. Ojciec Jadwigi- Bertold VI często podróżował i zabierał ze sobą małą córkę. Jadwiga była dzieckiem spokojnym, starannie ją wychowywano i kształcono już we wczesnych latach życia, na zamku rodzinnym. Dalszą wiedzę uzyskała edukując się w klasztorze benedyktynek w Kitzingen, gdzie została oddana przez rodziców w wieku 5 lat. Było to wówczas miejsce powszechnie znane jak ośrodek kulturalny. Jadwiga Zdobyła tam gruntowne wykształcenie. Uczyła się miedzy innymi łaciny, muzyki, malowania, haftowania oraz opieki nad chorymi.
Bazylika w TrzebnicyWejście na drogę świętości:
W 1186 roku, w wieku około 12 lat, Jadwiga przybyła na Śląsk, by poślubić księcia Śląska- Henryka Brodatego. Nie była to jednak jej decyzja i wola, lecz rodziców. Mimo to, stworzyła ona udane małżeństwo z Henrykiem, któremu urodziła siedmioro dzieci: Agnieszkę, Gertrudę, Zofię, Henryka(zwanego później Brodatym), Bolesława, Konrada i Władysława. Wejście Jadwigi na drogę świętości zaczyna się ok. roku 1209, kiedy to postanowiła wraz z mężem Henrykiem Brodatym złożyć śluby czystości. Miało to miejsce po 19 latach wspólnego pożycia małżeńskiego. Jadwiga i Henryk przeżyli we wstrzemięźliwości 28 lat . Dla Jadwigi zaczął się wówczas okres życia , w którym całkowicie poświęciła się Bogu i żyła jak zakonnica. Jadwiga kultywowała polskie obyczaje i nauczyła się języka polskiego. Słynęła z wielkiej troski o otaczających ją ludzi. Wybierała osoby, które przebywały na dworze, bo zależało jej na przestrzeganiu zasad i dobrych obyczajów. Opiekowała się nawet służącymi i poddanymi, dbając, by nie zaznali ucisku i poniżenia. Rozdawała biednym jedzenie(jej zasada brzmiała: „Nikt z potrzebujących ubogich nie powinien przymierać głodem w książęcym grodzie wrocławskim”), założyła dworski szpitalik, który był azylem dla kalek i chorych. Jadwiga często opuszczała swój dwór i objeżdżała księstwo, by odwiedzić swych cierpiących poddanych i im pomóc. Wspomagała finansowo uzdolnionych, lecz biednych chłopców, by mogli się uczyć. Miała tez szczególnie dobre serce dla więźniów, którym często łagodziła kary.
Sarkofag Św. Jadwigi w TrzebnicyAsceza:
Życie Jadwigi było bardzo ciężkie i wypełnione mistycyzmem. Doświadczyła w nim ona tajemnicy Krzyża. Straciła bliskich, którzy ją otaczali- męża Henryka Brodatego(zm. W 1238 r.) i prawie wszystkie dzieci. W roku 1241 syn Jadwigi, Henryk Pobożny, zginął pod Legnicą w walce z Mongołami. Patrzyła ona także na cierpienia swej córki Gertrudy, która związała się z mordercą niemieckiego króla Filipa. Siostra Jadwigi-Agnieszka(królowa francuska) została jawnie potępiona przez papieża za grzeszne życie. Druga siostra- Gertruda(królowa węgierska) została zamordowana w tajemniczych okolicznościach. Księżna wykazała się wielkim poświęceniem i determinacją, gdy jej mąż Henryk został uwięziony przez Konrada Mazowieckiego. Wtedy Jadwiga udała się w pieszą wędrówkę z Wrocławia do Czerska. Całą drogę przeszła boso, a gdy dotarła do celu, rzuciła się Konradowi do nóg z błagalną prośbą o uwolnienie męża. Bardzo cierpiała, gdy Henryk zmarł obłożony klątwą(za przywłaszczenie dóbr kościelnych). Pomimo tylu cierpień i tak nieszczęśliwego życia rodzinnego, Jadwiga nie odwróciła się od Boga, nie złorzeczyła lecz gorąco trwała w swojej głębokiej wierze. Potwierdzeniem tego była jej decyzja o zamieszkaniu w klasztorze sióstr cysterek w Trzebnicy(który ufundowała), podjęta tuż po śmierci małżonka. Jadwiga postanowiła wówczas, wzorem swojej siostrzenicy- św. Elżbiety z Turyngii wieść bardzo surowe życie. Od tej pory na jej życie składały się: bardzo ścisłe posty, ciężkie pokuty, biczowanie się , włosiennica i nocne czuwania. Zrezygnowała całkowicie z mięsa i nabiału a posiłki spożywała jedynie dwa razy dziennie. Tak skromnie żywiła się przez czterdzieści lat swojego życia. W roku 1238 Jadwiga złożyła śluby zakonne w Trzebnicy.
Popiersie Św. Jadwigi ŚląskiejŚmierć:
Ciężkie i surowe życie zakonne, pełne wyrzeczeń skończyło się dla wyczerpanej Jadwigi 15 października 1243 roku. Księżna zmarła mając ponad 60 lat. Szybko rozeszły się wieści o jej pobożnym i męczeńskim życiu, więc niebawem po śmierci do jej grobu pielgrzymowali ludzie z całego księstwa. Cysterki w Trzebnicy poczęły starania o wyniesienie Jadwigi na ołtarze. W roku 1260 do Trzebnicy przybył Anzelm-legat papieski i wtedy właśnie wystosowano prośbę o kanonizację świętej. Jadwiga została kanonizowana przez papieża Klemensa IV w Viterbo w kościele dominikanów, 26 marca 1267 roku. Papież Innocenty II rozciągnął kult świętej na cały Kościół. Stało się to na prośbę króla Jana III Sobieskiego.
Portrety Św. Jadwigi Śląskiej:
Cuda:
• Uzdrowienie kobiety imieniem Stanisława z bezwładu i nie gojących się ran.
• Za wstawiennictwem Jadwigi ludzie doznali pomocy w 85 wypadkach.
• Pierwsze cudowne zdarzenie miało miejsce w 1249 roku, drugie na początku 1262 roku a trzecie w okresie Wielkiego Postu, w roku 1263. Daty pozostałych cudów nie są dokładnie znane.
• Uzdrowienie pochodzili głównie ze Śląska, Pomorza, Wielkopolski, a nawet z Ołomuńca i Miśni.
• Autor Życiorysu św. Jadwigi pisze, że jedni przychodzili pieszo i boso, inni bardzo chorzy jechali na wozach, jeszcze inni wspierali się na laskach, a nawet byli tacy, co szli na czworakach. Niektórzy z nich pozostawali w Trzebnicy kilka tygodni, inni wracali i znów przychodzili, aż zostali uzdrowieni.
• Nad grobem Jadwigi była prawdopodobnie pewnego rodzaju tumba, gdyż niektórych chorych „sadzano lub kładziono na grób”, inni znów „dotykali się grobu”.
• Ludzie pragnący uzdrowienia przynosili ze sobą monety, zboże, wosk lub podobizny chorych czy uszkodzonych części swojego ciała.
Fundacje św. Jadwigi:
• Klasztor cysterek w Trzebnicy
• Klasztor Augustianów w Nowogrodzie Bobrzańskim
• Szpital dla ludzi trędowatych w Środzie Śląskiej
• Szpital św. Ducha, kilkanaście kościołów parafialnych
Liturgia:
• Jest to święta uznawana przez Kościół rzymskokatolicki
• Dniem poświęconym św. Jadwidze jest 16 października
Ikonografia:
• Święta jest przedstawiana jako młoda mężatka w długiej sukni lub w książęcym płaszczu w diademie na głowie
• Czasami przedstawia się ją w habicie cysterskim
• Jej atrybutami są: krzyż, księga, but w ręce, figurka Matki Bożej różaniec oraz makieta Kościoła w dłoniach
Patronat:
• Patronka Polski, Europy i Śląska
• Patronka archidiecezji wrocławskiej i diecezji w Gorlitz
• Patronka miast: Berlina, Krakowa, Andechs, Wrocławia
• Patronka uchodźców oraz pokoju i pojednania
Bibliografia:
1. Ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, Leksykon Świętych, Warszawa 1999;
2. Stanisław Klimek, Trzebnica, Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej, Via Nova 2007;
3. Antoni Kiełbasa, Jadwiga Śląska, Kraków 2004;
4. Vita Sanctae Hedwigis, wyd. A. Semkowicz,[w:] Pomniki Dziejowe Polski, t.4, Warszawa 1961;
5. Legenda Świętej Jadwigi, tłum. A.Jochelson, M.W. Gogolewska, przygotowanie do druku ks. J. Pater, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 1993.
Św. Jan od Krzyża
Data urodzenia: Rok 1542
Miejsce urodzenia: Fontiveros koło Avili.
Rodzice: Był synem Gonzaleza de Yepes i Katarzyny Alvarez.
Św. Jan od Krzyża
Dzieciństwo i młodość Jana:
Po śmierci ojca trafił do przytułku ,gdzie za pracę zapewniono mu wyżywienie i naukę. W późniejszych latach pracował jako krawiec, tkacz, pielęgniarz. W wieku 17 lat otrzymał pracę w kościele sióstr Augustianek w zakrystii, a następnie został pielęgniarzem w pobliskim szpitalu Augustianów. W latach 1559-1563 kształcił się w kolegium księży jezuitów uczył się języków, filozofii i literatury. Kolegium ukończył w wieku 21 lat, jako dobry latynista i retor, a następnie rozpoczął naukę na Uniwersytecie w Salamance. W młodości wykazywał wielką duchową siłę, trwał przy swojej wierze.
Wejście na drogę świętości:
Mając 21 lat wstąpił do karmelitów. W 1566 roku podczas studiów w Salamance otrzymał święcenia kapłańskie. Był głównym pomocnikiem św. Teresy z Avila w reformie zakonu karmelitów i karmelitanek. Spowiednik, mistrz nowicjatu, wystąpił z próbą zreformowania zakonu. W 1578 roku został aresztowany przez oponentów i osadzony na 9 miesięcy w więzieniu klasztornym. Traktowany jako buntownik dostępował wielu mistycznych łask. Poematy, które wtedy powstały „ Pieśń duchowa, „Noce ciemności”, należą do szczytów mistyki. Po ucieczce z zakonnego więzienia podjął dalszą reformę klasztorów.
Asceza:
Św. Jan pokochawszy krzyż Chrystusa , nigdy nie przestawał cierpieć. Upodabniał się do Jezusa, dźwigał ciężar krzyża, biczował się. Jan od krzyża głosił konieczność ogołocenia wewnętrznego, aby dojść do całkowitego zjednoczenia z Bogiem. Cierpienia św. Jana podjęte dla reformy zaczęły owocowa Zakonnicy widzieli w nim męczennika sprawy i zaczęli przekonywa się do reformy. Św. Jan z chętnie oddawał swą władzę innym.
Św. Jan od Krzyża
Śmierć Jana:
Św. Jan od krzyża umarł z 13 na 14 grudnia 1591 roku mając 49 lat w miejscowości Ubeda. Pozostawił po sobie pisma prozą i wierszem, ukazując jego duchowe doświadczenia oraz rozumienie mistyki od strony teologicznej. Utwory napisane przez św. Jan od krzyża to min. „O Trójcy Przenajświętszej”, „O Stworzeniu Świata”, „O Wcieleniu”, „O Narodzeniu”, „Nad rzekami Babilonu”, „ Pieśń duchowa”, „Znam dobrze Źródło”, „Noc ciemna”. Jego relikwie znajdują się w kościele karmelitów w Segovii. Został beatyfikowany w 1591 roku, a kanonizowany w 1762 roku. Pius XI ogłosił św. Jana od krzyża doktorem Kościoła w 1926 roku. Jest patronem karmelitów bosych.
Liturgia:
• W Kościele rzymskokatolickim poświęcony jest mu dzień 5 marca
Ikonografia:
• Św. Jan od krzyża przedstawiony jest w habicie karmelitańskim,
• Atrybuty św. Jana od krzyża to: otwarta księga, krucyfiks, lilia, orzeł u jego stóp.
Najważniejsze dzieła Św. Jana od Krzyża:
• Wejście na górę Karmel (Subida del monte Carmelo)
• Ciemna noc duszy (Oscura noche del alma)
• Kantyk duchowy (Cantico espiritual)
• Żywy płomień miłości (Llama de amor viva)
Bibliografia:
1. Ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, Leksykon Świętych, Warszawa 1999.
2. M. Włodarski, Polska poezja świecka XV wieku, Wrocław - Warszawa-Kraków 1997.
3. E. Gorys, Leksykon Świętych , Warszawa 2007.
Miejsce urodzenia: Fontiveros koło Avili.
Rodzice: Był synem Gonzaleza de Yepes i Katarzyny Alvarez.
Św. Jan od KrzyżaDzieciństwo i młodość Jana:
Po śmierci ojca trafił do przytułku ,gdzie za pracę zapewniono mu wyżywienie i naukę. W późniejszych latach pracował jako krawiec, tkacz, pielęgniarz. W wieku 17 lat otrzymał pracę w kościele sióstr Augustianek w zakrystii, a następnie został pielęgniarzem w pobliskim szpitalu Augustianów. W latach 1559-1563 kształcił się w kolegium księży jezuitów uczył się języków, filozofii i literatury. Kolegium ukończył w wieku 21 lat, jako dobry latynista i retor, a następnie rozpoczął naukę na Uniwersytecie w Salamance. W młodości wykazywał wielką duchową siłę, trwał przy swojej wierze.
Wejście na drogę świętości:
Mając 21 lat wstąpił do karmelitów. W 1566 roku podczas studiów w Salamance otrzymał święcenia kapłańskie. Był głównym pomocnikiem św. Teresy z Avila w reformie zakonu karmelitów i karmelitanek. Spowiednik, mistrz nowicjatu, wystąpił z próbą zreformowania zakonu. W 1578 roku został aresztowany przez oponentów i osadzony na 9 miesięcy w więzieniu klasztornym. Traktowany jako buntownik dostępował wielu mistycznych łask. Poematy, które wtedy powstały „ Pieśń duchowa, „Noce ciemności”, należą do szczytów mistyki. Po ucieczce z zakonnego więzienia podjął dalszą reformę klasztorów.
Asceza:
Św. Jan pokochawszy krzyż Chrystusa , nigdy nie przestawał cierpieć. Upodabniał się do Jezusa, dźwigał ciężar krzyża, biczował się. Jan od krzyża głosił konieczność ogołocenia wewnętrznego, aby dojść do całkowitego zjednoczenia z Bogiem. Cierpienia św. Jana podjęte dla reformy zaczęły owocowa Zakonnicy widzieli w nim męczennika sprawy i zaczęli przekonywa się do reformy. Św. Jan z chętnie oddawał swą władzę innym.
Św. Jan od KrzyżaŚmierć Jana:
Św. Jan od krzyża umarł z 13 na 14 grudnia 1591 roku mając 49 lat w miejscowości Ubeda. Pozostawił po sobie pisma prozą i wierszem, ukazując jego duchowe doświadczenia oraz rozumienie mistyki od strony teologicznej. Utwory napisane przez św. Jan od krzyża to min. „O Trójcy Przenajświętszej”, „O Stworzeniu Świata”, „O Wcieleniu”, „O Narodzeniu”, „Nad rzekami Babilonu”, „ Pieśń duchowa”, „Znam dobrze Źródło”, „Noc ciemna”. Jego relikwie znajdują się w kościele karmelitów w Segovii. Został beatyfikowany w 1591 roku, a kanonizowany w 1762 roku. Pius XI ogłosił św. Jana od krzyża doktorem Kościoła w 1926 roku. Jest patronem karmelitów bosych.
Liturgia:
• W Kościele rzymskokatolickim poświęcony jest mu dzień 5 marca
Ikonografia:
• Św. Jan od krzyża przedstawiony jest w habicie karmelitańskim,
• Atrybuty św. Jana od krzyża to: otwarta księga, krucyfiks, lilia, orzeł u jego stóp.
Najważniejsze dzieła Św. Jana od Krzyża:
• Wejście na górę Karmel (Subida del monte Carmelo)
• Ciemna noc duszy (Oscura noche del alma)
• Kantyk duchowy (Cantico espiritual)
• Żywy płomień miłości (Llama de amor viva)
Bibliografia:
1. Ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, Leksykon Świętych, Warszawa 1999.
2. M. Włodarski, Polska poezja świecka XV wieku, Wrocław - Warszawa-Kraków 1997.
3. E. Gorys, Leksykon Świętych , Warszawa 2007.
Św. Szymon Słupnik
Data urodzenia: Rok 390
Miejsce urodzenia: Kapadocja, osada Sisan (dzisiejsze Islahije, Turcja) w pobliżu Antiochii Syryjskiej
Rodzice: Rodzicami Szymona byli Susotion i Marta, pobożni chrześcijanie.
Dzieciństwo i młodość:
Szymon pochodził z licznej pasterskiej rodziny, w której bardzo ważny był Bóg. Chłopiec wzrastał w atmosferze prostoty i głębokiej wiary. Nie został oddany na naukę do żadnej szkoły. Niestety w krótkim czasie stracił on całą swoją rodzinę. W wieku trzynastu lat cały swój majątek sprzedał a pieniądze rozdał ubogim ludziom.
XVIII-wieczna ikona przedstawiająca Szymona Słupnika. U podstawy kolumny znajdują się zwłoki jego matki.
Wejście na drogę świętości:
Szymon już, jako dziecko odznaczał się głęboką wiarą w Boga i obojętnym podejściem do dóbr materialnych. Przełomowym momentem w jego życiu, który pchnął go na drogę ascezy była ewangelia wysłuchana przez chłopca w kościele. Dotyczyła ona ludzi skromnych, szczęśliwych, żyjących w miłości do Boga. Poprosił on starszego mężczyznę stojącego obok o wyjaśnienie sensu wysłuchanych słów. Człowiek ten natchniony przez Ducha Świętego wyjaśnił, czym jest asceza, wskazał jak podążać drogą cnotliwego życia wypełnionego miłością do Boga. W uszy młodego Szymona zrodziło się gorliwe dążenie, by kroczyć wąską drogą prowadzącą do Pana. Chłopiec żegnając się ze starcem nazwał go swoim mistrzem w dobrych uczynkach, duchowym przewodnikiem na drodze zbawienia. Następnie znalazł ustronne miejsce gdzie krzyżem położył się na ziemi i wznosił prośby do Boga o wskazanie mu drogi zbawienia. Gdy po długiej modlitwie zasnął miał sen, w którym Zbawiciel kazał mu kopać głęboki fundament pod jakąś budowlę. Powiedział również, że aby cos osiągnąć niezbędna jest, ciężka praca. Szymon po przebudzeniu udał się do jednego z monasterów. Przed wejściem do budynku leżał siedem dni i nocy bez jedzenia i picia. Jhumen klasztoru, Tymoteusz widząc w młodzieńcu Boże powołanie przyjął go do siebie. Szymon rozpoczął tam budowę podstaw doskonalenia siebie, tak trwałych, że jego zmagania z cierpieniem okazały się nadludzkie.
Oryginał ikony pochodzącej z XVII wieku. Ikona przedstawia św. Symeona Stylistę, czyli Szymona Słupnika - najbardziej znanego stylistę(tzw. święty na kolumnie).
Płaskorzeźba pochodząca z XI w. przedstawiająca Szymona na słupie. Ponad nim znajduje się Bóg dający błogosławieństwo, a po słupie wspina się wąż symbolizujący pokusy.
Asceza:
Jego jedynym jedzeniem były suszone owoce, ryż i jęczmień, pił wyłącznie wodę. Modlitwy rozpoczynał po zachodzie a kończył o 9 rano. W dzień nauczał i dawał błogosławieństwa.
Resztki kolumny, na której Szymon Słupnik spędził 37 lat swojego życia. Apello w Syrii.
Śmierć Szymona Słupnika:
Szymon Słupnik zmarł 28 sierpnia 459 roku. Zebrany pod kolumną tłum pielgrzymów czekał na błogosławieństwo Szymona trzy dni. Ten jednak się nie pojawił, co wywołało niepokój ludzi. Okazało się, że asceta nie żyje, a jego ciało leżało z rękoma złożonymi do modlitwy. Jego pogrzeb był prawdziwym triumfem. Wziął w nim udział patriarcha Antiochii, sześciu biskupów, gubernator cesarski, mnóstwo mnichów i niezliczone rzesze wiernych. Zmarły został przetransportowany do Amtiochii i eskorcie sześciuset żołnierzy. Pochowano go w miejscowej katedrze.
Cuda:
• Robak, który spadł z ropiejącej rany Szymona został podniesiony przez Bazylego, króla Saracenów, zamienił się w jego dłoni w perłę
• Podczas modlitwy Szymona nad ciałem zmarłej matki, na jej twarzy pojawił się uśmiech
• Dzięki modlitwie na pustyni, przy słupie Szymona z ziemi wypłyną strumień o uzdrawiającej mocy
• Wąż, który wyszedł z ciała uzdrowionej przez Szymona kobiety po dotknięciu słupa rozpadł się na kawałki
Ikonografia:
• Szymon przedstawiany jest najczęściej, jako asceta siedzący na słupie
• Jego atrybutem jest bicz
Patronat:
• Szymon Słupnik jest patronem pasterzy.
• Jego wspomnienie w Kościele zachodnim obchodzone jest 27 lipca, a we wschodnim - 1 sierpnia.
Dziedziniec kościoła św. Szymona. Apello w Syrii.
Bibliografia:
• Krzysztof Leśniewski, Żywoty Świętych, Księga Pierwsza. Wrzesień,
Prawosławna Diecezja Lubelsko – Chełmska, Lublin 1996
• Wiliam Paton Ker „Wczesne średniowiecze . Zarys historii literatury” Wydawnictwo Ossolineum 1987
• Krzysztof Pawłowski, Dyskurs i asceza, Kraków 2007
Miejsce urodzenia: Kapadocja, osada Sisan (dzisiejsze Islahije, Turcja) w pobliżu Antiochii Syryjskiej
Rodzice: Rodzicami Szymona byli Susotion i Marta, pobożni chrześcijanie.
Dzieciństwo i młodość:
Szymon pochodził z licznej pasterskiej rodziny, w której bardzo ważny był Bóg. Chłopiec wzrastał w atmosferze prostoty i głębokiej wiary. Nie został oddany na naukę do żadnej szkoły. Niestety w krótkim czasie stracił on całą swoją rodzinę. W wieku trzynastu lat cały swój majątek sprzedał a pieniądze rozdał ubogim ludziom.
XVIII-wieczna ikona przedstawiająca Szymona Słupnika. U podstawy kolumny znajdują się zwłoki jego matki.Wejście na drogę świętości:
Szymon już, jako dziecko odznaczał się głęboką wiarą w Boga i obojętnym podejściem do dóbr materialnych. Przełomowym momentem w jego życiu, który pchnął go na drogę ascezy była ewangelia wysłuchana przez chłopca w kościele. Dotyczyła ona ludzi skromnych, szczęśliwych, żyjących w miłości do Boga. Poprosił on starszego mężczyznę stojącego obok o wyjaśnienie sensu wysłuchanych słów. Człowiek ten natchniony przez Ducha Świętego wyjaśnił, czym jest asceza, wskazał jak podążać drogą cnotliwego życia wypełnionego miłością do Boga. W uszy młodego Szymona zrodziło się gorliwe dążenie, by kroczyć wąską drogą prowadzącą do Pana. Chłopiec żegnając się ze starcem nazwał go swoim mistrzem w dobrych uczynkach, duchowym przewodnikiem na drodze zbawienia. Następnie znalazł ustronne miejsce gdzie krzyżem położył się na ziemi i wznosił prośby do Boga o wskazanie mu drogi zbawienia. Gdy po długiej modlitwie zasnął miał sen, w którym Zbawiciel kazał mu kopać głęboki fundament pod jakąś budowlę. Powiedział również, że aby cos osiągnąć niezbędna jest, ciężka praca. Szymon po przebudzeniu udał się do jednego z monasterów. Przed wejściem do budynku leżał siedem dni i nocy bez jedzenia i picia. Jhumen klasztoru, Tymoteusz widząc w młodzieńcu Boże powołanie przyjął go do siebie. Szymon rozpoczął tam budowę podstaw doskonalenia siebie, tak trwałych, że jego zmagania z cierpieniem okazały się nadludzkie.
Oryginał ikony pochodzącej z XVII wieku. Ikona przedstawia św. Symeona Stylistę, czyli Szymona Słupnika - najbardziej znanego stylistę(tzw. święty na kolumnie).
Płaskorzeźba pochodząca z XI w. przedstawiająca Szymona na słupie. Ponad nim znajduje się Bóg dający błogosławieństwo, a po słupie wspina się wąż symbolizujący pokusy.Asceza:
W monasterze Szymon stawiał swoje pierwsze kroki na drodze ascezy. Już wieku 18 lat przywdział riase. Szybko okazało się, że w porównaniu do innych braci jest znaczni bardziej wytrwały i surowy w swej postawie. Podczas gdy oni jedli jeden posiłek na trzy dni on robił to raz na tydzień. Pewnego dnia obwiązał ciasno swe ciało od pasa po szyję sznurem splecionym z gałęzi palmowych. Po dziesięciu dniach skóra była pokryta ropiejącymi ranami, których roiło się od robactwa, sznur wrzynał się niemal do kości. Gdy bracia zobaczyli ciało towarzysza byli przerażeni. Tymoteusz w obawie, że słabsi zaczną naśladować Szymona kazał mu opuścić klasztor. Asceta rozpoczął wędrówkę po górach i pustyniach. Na jednej z nich znalazł wyschniętą studnię na dnie, której roiło się do płazów. Zszedł na dno i tam rozpoczął swe modły. Następnie przez jakiś czas ponownie przebywał w klasztorze, ale nie trwało to długo. Dotarł w góry położone w pobliżu osady Talanissa. Zamieszkał w niewielkiej celi wyciosanej w skale. Gdy przybył do niego miejscowy biskup Szymon poprosił go, aby zamknął wejście do celi na czterdzieści dni. Po tym okresie, bez jedzenia i pici asceta przyjął komunię świętą. Od tego czasu rytuał ten powtarzał raz w roku w okresie Wielkiego Postu. W miejscu tym przebywał przez trzy lata. Następnie wszedł na szczyt góry i tam przykuł się łańcuchami do skały. Odwiedził go tam arcypasterz Melecjusz, który powiedział, że człowiek może przytwierdzić się do jakiegoś miejsca dzięki własnej woli, nie potrzebuje do tego łańcuchów. Szymon zdjął wtedy kajdan z nóg. Wieści o Ascecie zaczęły bardzo szybko rozchodzić się wśród ludności. Przybywały do niego coraz liczniejsze pielgrzymki. Ludzie wierzyli bowiem w jego świętość i niesamowitą moc. Pragnęli otrzymać błogosławieństwo, prosili o pomoc w trudnościach, radę w problemach. Zjawiało się ich coraz więcej, Szymonowi utrudniało po modlitwę. Postanowił więc, że postawi słup, na którym zamieszka. (początkowo wysokości 10 stóp, czyli ok. 3 m, który następnie podwyższano aż do ostatecznej jego wysokości 60 stóp, tj. około 18 m.), na którym umieścił platformę o powierzchni około 4 m kw. Przebywał na niej blisko 40 lat.
Pewnego razu przybył do niego szatan pod postacią anioła. Skusił Szymona obietnicą zagrania go przed oblicze samego Boga. Gdy asceta miał wejść do rydwanu szatan uciekł. W ramach pokuty postanowił stać na jednej nodze przez cały rok. Spełnił swoje postanowienie mimo, że na nodze pojawiły się ropne rany.Jego jedynym jedzeniem były suszone owoce, ryż i jęczmień, pił wyłącznie wodę. Modlitwy rozpoczynał po zachodzie a kończył o 9 rano. W dzień nauczał i dawał błogosławieństwa.
Resztki kolumny, na której Szymon Słupnik spędził 37 lat swojego życia. Apello w Syrii.Śmierć Szymona Słupnika:
Szymon Słupnik zmarł 28 sierpnia 459 roku. Zebrany pod kolumną tłum pielgrzymów czekał na błogosławieństwo Szymona trzy dni. Ten jednak się nie pojawił, co wywołało niepokój ludzi. Okazało się, że asceta nie żyje, a jego ciało leżało z rękoma złożonymi do modlitwy. Jego pogrzeb był prawdziwym triumfem. Wziął w nim udział patriarcha Antiochii, sześciu biskupów, gubernator cesarski, mnóstwo mnichów i niezliczone rzesze wiernych. Zmarły został przetransportowany do Amtiochii i eskorcie sześciuset żołnierzy. Pochowano go w miejscowej katedrze.
Cuda:
• Robak, który spadł z ropiejącej rany Szymona został podniesiony przez Bazylego, króla Saracenów, zamienił się w jego dłoni w perłę
• Podczas modlitwy Szymona nad ciałem zmarłej matki, na jej twarzy pojawił się uśmiech
• Dzięki modlitwie na pustyni, przy słupie Szymona z ziemi wypłyną strumień o uzdrawiającej mocy
• Wąż, który wyszedł z ciała uzdrowionej przez Szymona kobiety po dotknięciu słupa rozpadł się na kawałki
Ikonografia:
• Szymon przedstawiany jest najczęściej, jako asceta siedzący na słupie
• Jego atrybutem jest bicz
Patronat:
• Szymon Słupnik jest patronem pasterzy.
• Jego wspomnienie w Kościele zachodnim obchodzone jest 27 lipca, a we wschodnim - 1 sierpnia.
Dziedziniec kościoła św. Szymona. Apello w Syrii.Bibliografia:
• Krzysztof Leśniewski, Żywoty Świętych, Księga Pierwsza. Wrzesień,
Prawosławna Diecezja Lubelsko – Chełmska, Lublin 1996
• Wiliam Paton Ker „Wczesne średniowiecze . Zarys historii literatury” Wydawnictwo Ossolineum 1987
• Krzysztof Pawłowski, Dyskurs i asceza, Kraków 2007
Ciekawostki
Jak walczono z pożądaniem i snami erotycznymi?
• Święty Franciszek z Asyżu chcąc uniknąć pokus cielesnych biczował się i umartwiał. Uważał, że samym spojrzeniem na kobietę może obrazić Boga. Takie podejście sprawiło, że pewnej nocy poczuł, że ogarnia go pożądanie i postanowił coś z tym zrobić. Początkowo zdjął tunikę, wychłostał się, a gdy to nie pomogło - wybiegł nagi na dwór i zanurzył się w śniegu.
• Posądzony o homoseksualizm został św. Anzelm. Powodem tego były liczne i gorące listy pisane do uczniów, a zwłaszcza do Gilberta, który był nazywany przez Anzelma utraconą połową; „umiłowany kochanku, gdziekolwiek jesteś, moja miłość stąpa za tobą, moja miłość cię otacza…”-pisał.
• Święta Katarzyna ze Sieny miała sny obfitujące w erotyczne fantazje. Walczyła z cielesnością poprzez różnego rodzaju sposoby umartwiania się, np. biczowanie, głodzenie i spanie na kawałkach drewna.
• Święta Maria Egipska uciekła z domu w wieku zaledwie 12 lat. Przez 17 lat pracowała w najstarszym zawodzie świata. Zmieniała ją pielgrzymka do grobu Chrystusa. Od tamtej pory żyła na pustyni, modląc się i uprawiając ascezę.
Dziewictwo ponad wszystko (abstynencja seksualna jako objaw ascezy).
• Święta Agata chcąc chronić swoje dziewictwo odrzuciła zaręczyny rzymskiego namiestnika, przez co została uwięziona. Była torturowana (obcięto jej piersi) i zmarła spalona na na stosie rozżarzonego węgla.
• Święta Łucja odrzuciwszy zaloty bogatego patrycjusza trafiła do domu publicznego. Chciała się w jakiś sposób oszpecić, więc wydłubała sobie oczy. Jako chrześcijanka była poddawana torturom, np. polewano ją gorącym olejem. Umarła od ciosu mieczem w szyję.
Najdziwniejsze formy ascezy.
• Święty Andrzej Świerad spał siedząc na dębowym pieńku, który otoczony był ostrymi prętami. Wbijały się one w głowę za każdym razem, gdy śpiący Świerad tracił równowagę. Przepasał się on łańcuchem, który z czasem wrósł się w skórę.
• Święty German z Paryża przy pierwszym posiłku spożywał najpierw trochę popiołu.
• Święty Szymon Słupnik 37 lat spędził siedząc na słupie o wysokości 18 metrów.
Bibliografia:
M.Brączyk, Nie skuszeni, Focus Extra. Poznać i zrozumieć świat, 2008, nr. 6, s. 60-65
• Święty Franciszek z Asyżu chcąc uniknąć pokus cielesnych biczował się i umartwiał. Uważał, że samym spojrzeniem na kobietę może obrazić Boga. Takie podejście sprawiło, że pewnej nocy poczuł, że ogarnia go pożądanie i postanowił coś z tym zrobić. Początkowo zdjął tunikę, wychłostał się, a gdy to nie pomogło - wybiegł nagi na dwór i zanurzył się w śniegu.
• Posądzony o homoseksualizm został św. Anzelm. Powodem tego były liczne i gorące listy pisane do uczniów, a zwłaszcza do Gilberta, który był nazywany przez Anzelma utraconą połową; „umiłowany kochanku, gdziekolwiek jesteś, moja miłość stąpa za tobą, moja miłość cię otacza…”-pisał.
• Święta Katarzyna ze Sieny miała sny obfitujące w erotyczne fantazje. Walczyła z cielesnością poprzez różnego rodzaju sposoby umartwiania się, np. biczowanie, głodzenie i spanie na kawałkach drewna.
• Święta Maria Egipska uciekła z domu w wieku zaledwie 12 lat. Przez 17 lat pracowała w najstarszym zawodzie świata. Zmieniała ją pielgrzymka do grobu Chrystusa. Od tamtej pory żyła na pustyni, modląc się i uprawiając ascezę.
Dziewictwo ponad wszystko (abstynencja seksualna jako objaw ascezy).
• Święta Agata chcąc chronić swoje dziewictwo odrzuciła zaręczyny rzymskiego namiestnika, przez co została uwięziona. Była torturowana (obcięto jej piersi) i zmarła spalona na na stosie rozżarzonego węgla.
• Święta Łucja odrzuciwszy zaloty bogatego patrycjusza trafiła do domu publicznego. Chciała się w jakiś sposób oszpecić, więc wydłubała sobie oczy. Jako chrześcijanka była poddawana torturom, np. polewano ją gorącym olejem. Umarła od ciosu mieczem w szyję.
Najdziwniejsze formy ascezy.
• Święty Andrzej Świerad spał siedząc na dębowym pieńku, który otoczony był ostrymi prętami. Wbijały się one w głowę za każdym razem, gdy śpiący Świerad tracił równowagę. Przepasał się on łańcuchem, który z czasem wrósł się w skórę.
• Święty German z Paryża przy pierwszym posiłku spożywał najpierw trochę popiołu.
• Święty Szymon Słupnik 37 lat spędził siedząc na słupie o wysokości 18 metrów.
Bibliografia:
M.Brączyk, Nie skuszeni, Focus Extra. Poznać i zrozumieć świat, 2008, nr. 6, s. 60-65
Modlitwy
ŚWIĘTY JAN OD KRZYŻA.
Boże, Twój kapłan św. Jan stał się wzoremdoskonałego wyrzeczenia i pokazał nam, jak kochać Krzyż. Pozwól nam zawsze go naśladować, abyśmy w nagrodę przez całą wieczność mogli rozważać Twoją chwałę. Amen.
ŚWIĘTY ANDRZEJ ŚWIERAD.
Najłaskawszy Boże, który sprawiłeś, że święci Andrzej i Benedykt oddali się wyłącznie Tobie przez podziwu godną wstrzemięźliwość i wytrwałą surowość życia, spraw za ich wstawiennictwem, abyśmy przez nieustanną pokutę usunęli grzech z serc naszych i oczyszczoną duszą służyli Tobie. Amen.
ŚWIĘTY ANTONI.
Panie Boże, który dałeś św. Antoniemu opatowi łaskę służenia Tobie na pustkowiu i w modlitwie, spraw, abyśmy wspomagani przez niego mogli praktykować cnotę wyrzeczenia i zawsze Ciebie kochać ponad wszystko. Amen.
ŚWIĘTY GERMAN Z PARYŻA.
Boże, Światłości i Pasterzu dusz, który ustanowiłeś św. Germana biskupem w Twoim Kościele, by karmił Twój lud słowem i kształtował przykładem, pomóż nam, abyśmy dzięki niemu zachowali wiarę, której on nauczał i podążali drogą, którą on nam wskazał. Amen.
ŚWIĘTA JADWIGA.
Wszechmocny Boże, niech wstawiennictwo św. Jadwigi, której życie stanowi cudowny przykład pokory, uzyska dla nas niebiańską pomoc. Amen.
Bibliografia:
O. Hugo Hoever Socist, Żywot świętych Pańskich na każdy dzień roku, wyd. 2 popr. i uzup., Olsztyn 1985.
Boże, Twój kapłan św. Jan stał się wzoremdoskonałego wyrzeczenia i pokazał nam, jak kochać Krzyż. Pozwól nam zawsze go naśladować, abyśmy w nagrodę przez całą wieczność mogli rozważać Twoją chwałę. Amen.
ŚWIĘTY ANDRZEJ ŚWIERAD.
Najłaskawszy Boże, który sprawiłeś, że święci Andrzej i Benedykt oddali się wyłącznie Tobie przez podziwu godną wstrzemięźliwość i wytrwałą surowość życia, spraw za ich wstawiennictwem, abyśmy przez nieustanną pokutę usunęli grzech z serc naszych i oczyszczoną duszą służyli Tobie. Amen.
ŚWIĘTY ANTONI.
Panie Boże, który dałeś św. Antoniemu opatowi łaskę służenia Tobie na pustkowiu i w modlitwie, spraw, abyśmy wspomagani przez niego mogli praktykować cnotę wyrzeczenia i zawsze Ciebie kochać ponad wszystko. Amen.
ŚWIĘTY GERMAN Z PARYŻA.
Boże, Światłości i Pasterzu dusz, który ustanowiłeś św. Germana biskupem w Twoim Kościele, by karmił Twój lud słowem i kształtował przykładem, pomóż nam, abyśmy dzięki niemu zachowali wiarę, której on nauczał i podążali drogą, którą on nam wskazał. Amen.
ŚWIĘTA JADWIGA.
Wszechmocny Boże, niech wstawiennictwo św. Jadwigi, której życie stanowi cudowny przykład pokory, uzyska dla nas niebiańską pomoc. Amen.
Bibliografia:
O. Hugo Hoever Socist, Żywot świętych Pańskich na każdy dzień roku, wyd. 2 popr. i uzup., Olsztyn 1985.
Dialog z tradycją
Stanisław Grochowiak
Święty Szymon Słupnik
Święty Szymon Słupnik
Powołał go Pan
Na słup
Na słupie miał dom
I grób
A ludzie chłopaka na szafot przywiedli
Umieścili mu głowę w muskularnej pętli
Powołał go pan na stryk
Powołał go Pan,
By trwał.
By śpiewał mu pieśń
I piał
A ludzie w śród przekleństw dziewczynę gwałcili
I włosy jej ścięli i ręce spalili.
Powołał ją Pan
Na gnój
Powołał go Pan
Na słup
Na słupie miał dom
I grób
A ludzie słuchając mych wierszy powstają
I wilki wychodzą żerującą zgrają ...
Powołał mnie Pan
Na Bunt.
Stanisław Grochowiak Święty Szymon Słupnik [w:] tegoż Ballada rycerska, Warszawa 1985
Żona św. Aleksego
Wiersz powstał na podstawie utworu Kazimiery Iłłakowiczówny "Opowieść żony św. Aleksego"
...Lata mijają, ja wciąż jak łza czysta
Bez ciebie samotna, zbędna jak bez łodzi przystań
Po ustach wciąż błądzi jedno pytanie
O, Aleksy.
Czyż nie dość silne było moje kochanie
Czy świętej mocy nie miało nasze ślubowanie
Że trwać przy sobie będziemy, póki życia nie zbraknie
O, Aleksy.
Dopóki głęboki lazur nieba nie wyblaknie
Dopóty czekać cię będę pokornie, przykładnie
Na krzyżu składam pocałunek od szeptu spierzchniętymi ustami
O, Aleksy.
I póki będą na mszę wzywali mosiężnymi dzwonami
Ma miłość wzrastać będzie, karmiona nadzieją, podlewana łzami
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
O, Aleksy!
Autor: Magdalena Płate
Wywiad z księdzem
W celu zdobycia rzetelnych informacji na temat ascezy, przeprowadziliśmy wywiad z księdzem Mariuszem z parafii w Bierutowie. Publikacja treści wywiadu poniżej.
• Szczęść Boże! Czy uważa ksiądz opowieści o ascetach za absorbującą lekturę?
„Skoro ascetyzm oznacza system praktyk, które mają na celu rozwijać cnoty i siły charakteru poprzez zapieranie się siebie, czyli umartwianie pożądliwość i upokorzenie pychy żywota. Można stwierdzić, że ascetyzm jest w gruncie rzeczy ćwiczeniem ciała i ducha, wyrabia więc w człowieku wiele dobrych umiejętności. Patrząc poprzez współczesny humanizm, można stwierdzić, że wiele umartwień ciała stosowanych w danych ćwiczeniach są przeciwko chrześcijańskiemu nauczaniu. Św. Paweł pisze o zdobywaniu cnót, w dobrowolnym podejmowaniu się życia ascetycznego, ale aby rozwijać wiarę i nadzieję”. ( List do Rzymian 3; 5-11 )
• Gdzie można uzyskać zdaniem księdza rzetelne informacje na temat żywotu świętych?
„Najczęściej korzystamy z książki pt. „ Żywoty Świętych”, które opisują życie i cnoty świętych. Ich droga ku Bogu podyktowana jest miłością, ale i rozumieniem ascezy w danym czasie.”
• Jaki święty jest księdzu najbliższy? czym księdzu imponuje? Jakie jego cechy chciałby ksiądz wdrażać w życie?
„Jest wielu świętych, którzy imponują swoją postawą wobec Boga, ale i człowieka. Można wymienić najbardziej ciekawego świętego na tle epoki średniowiecznej, którym jest św. Franciszek z Asyżu.”
• Ma ksiądz styczność z wieloma duchownymi. Czy spotkał ksiądz wśród nich kogoś, kto podąża drogą ascezy?
„Tak znam wielu kapłanów, którzy praktykują życie ascetyczne. Mogę podać kapłana, który jest już na emeryturze księdza Aleksandra. Gdy byłem na praktyce diakońskiej, w jego parafii to ubóstwo, asceza, modlitwy umartwianie oraz praca były na porządku dziennym.”
• W świecie dzisiejszego konsumpcjonizmu ludzie nie przykładają wagi do wewnętrznego udoskonalenia się, rozwoju duchowego. Aczkolwiek zdarzają się osoby, które odbiegają od reszty społeczeństwa, skupiając się na sferze sacrum. Dlaczego księdza zdaniem jest ich tak mało?
„We Francji wg danych, które wyczytałem z internetu jest bardzo duży rozwój zakonów kontemplacyjnych. W Meksyku mimo, iż wiara jest łączona z tradycjami jest bardzo dużo powołań do zakonów. Korea Południowa mimo, iż przez tyle lat zwalczała chrześcijaństwo ma bardzo dużo misjonarzy. Tak można by było znaleźć wiele przykładów rozwoju życia ascetycznego. Jest tylko jeden problem, że dla dziennikarzy i życia ogólno-społecznego jest on nieciekawy. Dlatego problemy wielkich ludzi i afery są na pierwszych stronach.”
• Ogólnie przyjmuje się, że historia kołem się toczy, tak więc czy może ksiądz powiedzieć czy asceza jeszcze kiedykolwiek będzie tak powszechnie praktykowana jak w średniowieczu?
„Asceza jest wpisana w życie ludzkie i praktykowana w wielorakich formach. Dzisiaj ascezę ograniczono do odchudzania, gdyż coraz mniej ludzi dba o swoją duszę. Warto więc czasami przypomnieć sobie uniwersalne powiedzenie: W zdrowym ciele zdrowy duch.”
• Szczęść Boże! Czy uważa ksiądz opowieści o ascetach za absorbującą lekturę?
„Skoro ascetyzm oznacza system praktyk, które mają na celu rozwijać cnoty i siły charakteru poprzez zapieranie się siebie, czyli umartwianie pożądliwość i upokorzenie pychy żywota. Można stwierdzić, że ascetyzm jest w gruncie rzeczy ćwiczeniem ciała i ducha, wyrabia więc w człowieku wiele dobrych umiejętności. Patrząc poprzez współczesny humanizm, można stwierdzić, że wiele umartwień ciała stosowanych w danych ćwiczeniach są przeciwko chrześcijańskiemu nauczaniu. Św. Paweł pisze o zdobywaniu cnót, w dobrowolnym podejmowaniu się życia ascetycznego, ale aby rozwijać wiarę i nadzieję”. ( List do Rzymian 3; 5-11 )
• Gdzie można uzyskać zdaniem księdza rzetelne informacje na temat żywotu świętych?
„Najczęściej korzystamy z książki pt. „ Żywoty Świętych”, które opisują życie i cnoty świętych. Ich droga ku Bogu podyktowana jest miłością, ale i rozumieniem ascezy w danym czasie.”
• Jaki święty jest księdzu najbliższy? czym księdzu imponuje? Jakie jego cechy chciałby ksiądz wdrażać w życie?
„Jest wielu świętych, którzy imponują swoją postawą wobec Boga, ale i człowieka. Można wymienić najbardziej ciekawego świętego na tle epoki średniowiecznej, którym jest św. Franciszek z Asyżu.”
• Ma ksiądz styczność z wieloma duchownymi. Czy spotkał ksiądz wśród nich kogoś, kto podąża drogą ascezy?
„Tak znam wielu kapłanów, którzy praktykują życie ascetyczne. Mogę podać kapłana, który jest już na emeryturze księdza Aleksandra. Gdy byłem na praktyce diakońskiej, w jego parafii to ubóstwo, asceza, modlitwy umartwianie oraz praca były na porządku dziennym.”
• W świecie dzisiejszego konsumpcjonizmu ludzie nie przykładają wagi do wewnętrznego udoskonalenia się, rozwoju duchowego. Aczkolwiek zdarzają się osoby, które odbiegają od reszty społeczeństwa, skupiając się na sferze sacrum. Dlaczego księdza zdaniem jest ich tak mało?
„We Francji wg danych, które wyczytałem z internetu jest bardzo duży rozwój zakonów kontemplacyjnych. W Meksyku mimo, iż wiara jest łączona z tradycjami jest bardzo dużo powołań do zakonów. Korea Południowa mimo, iż przez tyle lat zwalczała chrześcijaństwo ma bardzo dużo misjonarzy. Tak można by było znaleźć wiele przykładów rozwoju życia ascetycznego. Jest tylko jeden problem, że dla dziennikarzy i życia ogólno-społecznego jest on nieciekawy. Dlatego problemy wielkich ludzi i afery są na pierwszych stronach.”
• Ogólnie przyjmuje się, że historia kołem się toczy, tak więc czy może ksiądz powiedzieć czy asceza jeszcze kiedykolwiek będzie tak powszechnie praktykowana jak w średniowieczu?
„Asceza jest wpisana w życie ludzkie i praktykowana w wielorakich formach. Dzisiaj ascezę ograniczono do odchudzania, gdyż coraz mniej ludzi dba o swoją duszę. Warto więc czasami przypomnieć sobie uniwersalne powiedzenie: W zdrowym ciele zdrowy duch.”
Wyniki ankiety
Przeprowadziliśmy anonimową ankietę, wśród przypadkowych osób, w różnym przedziale wiekowym, zadaliśmy 12 pytań 30 osobom i otrzymaliśmy następujące wyniki:
1. Czy wie Pan/Pani co kryje się pod pojęciem " asceza"?
87% ankietowanych odpowiedziało tak.
2. Jakie zna Pan /Pani sposoby umartwiania się praktykowane w średniowieczu?
Ankietowani odpowiadali różnie, najczęściej padały odpowiedzi: głodzenie, biczowanie.
3. Czy potrafi Pan/Pani podać przykład średniowiecznego ascety?
57% ankietowanych potrafiło podać przykład średniowiecznego ascety.
4. Co Pana/Pani zdaniem mogło skłonić ludzi do praktykowania ascezy?
Zdaniem ankietowanych głównymi powodami praktykowania ascezy były: strach
przed Bogiem, wiara, chęć osiągnięcia zbawienia.
5. Czy według Pana /Pani, w dzisiejszych czasach można spotkać jeszcze prawdziwych ascetów?
67% uważa, że można spotkać ascetów w dzisiejszych czasach.
6. Czy wie Pan /Pani co to jest "Złota Legenda"?
20% odpowiedziało, że tak.
7. Czy wie Pan/Pani co to jest "Hagiografia"?
40% odpowiedziało, że tak.
8. Czym według Pana/Pani różniłby się asceta współczesny od średniowiecznego?
Ankietowani odpowiedzieli, że współczesny asceta stosowałby łagodniejsze metody umartwiania się.
9. Pierwszy święty/święta, który przychodzi Panu/Pani na myśl?
Odpowiedzi ankietowanych na powyższe pytanie były wielorakie.
10. Czy wie Pan/Pani coś na temat jego/jej życia?
60% ankietowanych umiało wskazać pewne fakty z życia świętego podanego w pytaniu poprzednim.
11. Czy chciałby Pan/Pani spróbować żyć jak asceta np. przez tydzień?
10% chciałoby spróbować życia ascety.
12. Chciałby Pan /Pani dowiedzieć się czegoś więcej o świętych i ascezie?
51% ankietowanych chciałoby się dowiedzieć czegoś więcej na temat świętych i ascezy.
1. Czy wie Pan/Pani co kryje się pod pojęciem " asceza"?
87% ankietowanych odpowiedziało tak.
2. Jakie zna Pan /Pani sposoby umartwiania się praktykowane w średniowieczu?
Ankietowani odpowiadali różnie, najczęściej padały odpowiedzi: głodzenie, biczowanie.
3. Czy potrafi Pan/Pani podać przykład średniowiecznego ascety?
57% ankietowanych potrafiło podać przykład średniowiecznego ascety.
4. Co Pana/Pani zdaniem mogło skłonić ludzi do praktykowania ascezy?
Zdaniem ankietowanych głównymi powodami praktykowania ascezy były: strach
przed Bogiem, wiara, chęć osiągnięcia zbawienia.
5. Czy według Pana /Pani, w dzisiejszych czasach można spotkać jeszcze prawdziwych ascetów?
67% uważa, że można spotkać ascetów w dzisiejszych czasach.
6. Czy wie Pan /Pani co to jest "Złota Legenda"?
20% odpowiedziało, że tak.
7. Czy wie Pan/Pani co to jest "Hagiografia"?
40% odpowiedziało, że tak.
8. Czym według Pana/Pani różniłby się asceta współczesny od średniowiecznego?
Ankietowani odpowiedzieli, że współczesny asceta stosowałby łagodniejsze metody umartwiania się.
9. Pierwszy święty/święta, który przychodzi Panu/Pani na myśl?
Odpowiedzi ankietowanych na powyższe pytanie były wielorakie.
10. Czy wie Pan/Pani coś na temat jego/jej życia?
60% ankietowanych umiało wskazać pewne fakty z życia świętego podanego w pytaniu poprzednim.
11. Czy chciałby Pan/Pani spróbować żyć jak asceta np. przez tydzień?
10% chciałoby spróbować życia ascety.
12. Chciałby Pan /Pani dowiedzieć się czegoś więcej o świętych i ascezie?
51% ankietowanych chciałoby się dowiedzieć czegoś więcej na temat świętych i ascezy.
Cytaty nawiązujące do ascezy
„Nieszczęsny ja człowiek!
Któż mnie wyzwoli z ciała tej śmierci?”
(Rz 7,24)
„Jeśli ktoś chce pójść za mną, niech się zaprze samego siebie…”
(Mk 8, 34)
„Pełen Ducha Świętego, powrócił Jezus znad Jordanu, a wiedziony był przez ducha na pustyni czterdzieści dni, i był kuszony przez diabła. Nic przez owe dni nie jadł, a po ich upływie poczuł głód.”
(Łk 4, 1-2)
„Kto by stracił swoją duszę dla mnie, znajdzie ją.”
(Mt, 16, 25)
„Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. I kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. Kto nie bierze swego krzyża, a idzie za Mną, nie jest Mnie godzien. Kto chce znaleźć swe życie, straci je, a kto straci życie z mego powodu, znajdzie je.”
(Mt 10, 37-39)
Któż mnie wyzwoli z ciała tej śmierci?”
(Rz 7,24)
„Jeśli ktoś chce pójść za mną, niech się zaprze samego siebie…”
(Mk 8, 34)
„Pełen Ducha Świętego, powrócił Jezus znad Jordanu, a wiedziony był przez ducha na pustyni czterdzieści dni, i był kuszony przez diabła. Nic przez owe dni nie jadł, a po ich upływie poczuł głód.”
(Łk 4, 1-2)
„Kto by stracił swoją duszę dla mnie, znajdzie ją.”
(Mt, 16, 25)
„Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. I kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. Kto nie bierze swego krzyża, a idzie za Mną, nie jest Mnie godzien. Kto chce znaleźć swe życie, straci je, a kto straci życie z mego powodu, znajdzie je.”
(Mt 10, 37-39)
Subskrybuj:
Posty (Atom)
