Można przytoczyć wiele drastycznych i szokujących przykładów praktykowania ascezy, których pełne są książki dotyczące zwłaszcza epoki średniowiecza. Należą do nich: trud psychiczny lub psychiczno-fizyczny podejmowany przez człowieka, aby osiągnąć jakieś wyższe cele, szczególnie moralno-religijne. Odbywa się to poprzez opanowanie lub ograniczanie swoich potrzeb, emocji, stosowanie rygorystycznej dyscypliny wobec siebie.
Istnienie zjawiska ascezy zauważa się już w kulturach pierwotnych. Pojęcie „ascezy” ukształtowało się zaś w kulturze europejskiej (z greckiego askesis oznacza ćwiczenie).
Asceza ma dwa źródła: świeckie i religijne a w różnych religiach- braminizmie, buddyzmie, islamie i chrześcijaństwie przybierała rozmaitą postać. Pitagorejczycy, cynicy i stoicy głosili ascezę w sensie filozoficznym. Rozumieli przez nią ćwiczenia w cnocie, panowanie nad swoimi emocjami i rozumem. Dzięki temu ukształtował się wzór człowieka o opanowanych popędach i emocjach.
W kulturze antyku istniały pewne nurty religijno-ascetyczne, jak manicheizm i gnostycyzm, które były negatywnie nastawione do życia i świata. Dotarły one także do chrześcijan, którzy w wyniku tych wpływów zaczęli wprowadzać do swej religii celibat, posty i umartwianie ciała różnymi metodami. Szczególnie było to widoczne w średniowiecznych zakonach i sektach.
Przyczyną praktykowania ascezy mogą być zaburzenia neurotyczne, na przykład chęć doznania silniejszych, duchowych wrażeń, niemal mistycyzmu i pragnienie wprowadzenia własnego umysłu w stan transu. Może być ona też praktykowana przez ludzi agresywnych, skłonnych do masochizmu oraz chcących dokonać czegoś wielkiego, pokonać bariery, które teoretycznie są nie do pokonania. Asceza jest bowiem praktyką, która może pomóc człowiekowi uodpornić się na cierpienie, nieszczęście i wzmocnić jego psychikę. Niewątpliwie ma ona tez ogromny wpływ na ćwiczenie silnej woli i charakteru. Służy ku temu szczególnie technika odmawiania sobie różnych przyjemności.
W ascezie wyróżniamy dwa aspekty- treściowy(zawiera motywy działania) oraz formalny(oznacza faktyczną sprawność). Asceza musi być praktykowana w celach wyższych, dlatego tez wartość ascezy zależy od wartości motywów. Niezbędna jest tez silna wola, autodyscyplina i stanowczość.
Fizjologiczny aspekt ascezy:
Emocje, doświadczane podczas ascezy, mogły wiązać się ze zjawiskami fizjologicznymi, aktywacją organizmu. Przejawem tego są na przykład: przyspieszenie akcji serca, wzrost elektrycznego przewodnictwa skóry, wzrost napięcia mięśniowego, bladość skóry, pocenie się. Dlatego niezbędna jest samokontrola emocjonalna w tego typu praktykach.
Bibliografia:
ks. Z. Chlewiński, Asceza z punktu widzenia psychologii, [w: ] Asceza odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. ks. W. Słomka, Lublin 1985.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz