Św. Jadwiga Śląska

Data urodzenia: Rok 1178
Miejsce urodzenia: Górna Bawaria, zamek Adechs nad Ammersee.
Rodzice: Córka hrabiego Andechs i Meranu - Bertolda IV i Agnieszki von Rochlitz z rodu Wettynów.


Sceny z życia Św. Jadwigi


Dzieciństwo i młodość Jadwigi:
Miała czterech braci i trzy siostry - Agnieszka była żoną Filipa II Augusta a Gertruda żoną króla węgierskiego Andrzeja II i matką św. Elżbiety węgierskiej. Ojciec Jadwigi- Bertold VI często podróżował i zabierał ze sobą małą córkę. Jadwiga była dzieckiem spokojnym, starannie ją wychowywano i kształcono już we wczesnych latach życia, na zamku rodzinnym. Dalszą wiedzę uzyskała edukując się w klasztorze benedyktynek w Kitzingen, gdzie została oddana przez rodziców w wieku 5 lat. Było to wówczas miejsce powszechnie znane jak ośrodek kulturalny. Jadwiga Zdobyła tam gruntowne wykształcenie. Uczyła się miedzy innymi łaciny, muzyki, malowania, haftowania oraz opieki nad chorymi.


Bazylika w Trzebnicy







Wejście na drogę świętości:
W 1186 roku, w wieku około 12 lat, Jadwiga przybyła na Śląsk, by poślubić księcia Śląska- Henryka Brodatego. Nie była to jednak jej decyzja i wola, lecz rodziców. Mimo to, stworzyła ona udane małżeństwo z Henrykiem, któremu urodziła siedmioro dzieci: Agnieszkę, Gertrudę, Zofię, Henryka(zwanego później Brodatym), Bolesława, Konrada i Władysława. Wejście Jadwigi na drogę świętości zaczyna się ok. roku 1209, kiedy to postanowiła wraz z mężem Henrykiem Brodatym złożyć śluby czystości. Miało to miejsce po 19 latach wspólnego pożycia małżeńskiego. Jadwiga i Henryk przeżyli we wstrzemięźliwości 28 lat . Dla Jadwigi zaczął się wówczas okres życia , w którym całkowicie poświęciła się Bogu i żyła jak zakonnica. Jadwiga kultywowała polskie obyczaje i nauczyła się języka polskiego. Słynęła z wielkiej troski o otaczających ją ludzi. Wybierała osoby, które przebywały na dworze, bo zależało jej na przestrzeganiu zasad i dobrych obyczajów. Opiekowała się nawet służącymi i poddanymi, dbając, by nie zaznali ucisku i poniżenia. Rozdawała biednym jedzenie(jej zasada brzmiała: „Nikt z potrzebujących ubogich nie powinien przymierać głodem w książęcym grodzie wrocławskim”), założyła dworski szpitalik, który był azylem dla kalek i chorych. Jadwiga często opuszczała swój dwór i objeżdżała księstwo, by odwiedzić swych cierpiących poddanych i im pomóc. Wspomagała finansowo uzdolnionych, lecz biednych chłopców, by mogli się uczyć. Miała tez szczególnie dobre serce dla więźniów, którym często łagodziła kary.


Sarkofag Św. Jadwigi w Trzebnicy












Asceza:
Życie Jadwigi było bardzo ciężkie i wypełnione mistycyzmem. Doświadczyła w nim ona tajemnicy Krzyża. Straciła bliskich, którzy ją otaczali- męża Henryka Brodatego(zm. W 1238 r.) i prawie wszystkie dzieci. W roku 1241 syn Jadwigi, Henryk Pobożny, zginął pod Legnicą w walce z Mongołami. Patrzyła ona także na cierpienia swej córki Gertrudy, która związała się z mordercą niemieckiego króla Filipa. Siostra Jadwigi-Agnieszka(królowa francuska) została jawnie potępiona przez papieża za grzeszne życie. Druga siostra- Gertruda(królowa węgierska) została zamordowana w tajemniczych okolicznościach. Księżna wykazała się wielkim poświęceniem i determinacją, gdy jej mąż Henryk został uwięziony przez Konrada Mazowieckiego. Wtedy Jadwiga udała się w pieszą wędrówkę z Wrocławia do Czerska. Całą drogę przeszła boso, a gdy dotarła do celu, rzuciła się Konradowi do nóg z błagalną prośbą o uwolnienie męża. Bardzo cierpiała, gdy Henryk zmarł obłożony klątwą(za przywłaszczenie dóbr kościelnych). Pomimo tylu cierpień i tak nieszczęśliwego życia rodzinnego, Jadwiga nie odwróciła się od Boga, nie złorzeczyła lecz gorąco trwała w swojej głębokiej wierze. Potwierdzeniem tego była jej decyzja o zamieszkaniu w klasztorze sióstr cysterek w Trzebnicy(który ufundowała), podjęta tuż po śmierci małżonka. Jadwiga postanowiła wówczas, wzorem swojej siostrzenicy- św. Elżbiety z Turyngii wieść bardzo surowe życie. Od tej pory na jej życie składały się: bardzo ścisłe posty, ciężkie pokuty, biczowanie się , włosiennica i nocne czuwania. Zrezygnowała całkowicie z mięsa i nabiału a posiłki spożywała jedynie dwa razy dziennie. Tak skromnie żywiła się przez czterdzieści lat swojego życia. W roku 1238 Jadwiga złożyła śluby zakonne w Trzebnicy.


Popiersie Św. Jadwigi Śląskiej












Śmierć:
Ciężkie i surowe życie zakonne, pełne wyrzeczeń skończyło się dla wyczerpanej Jadwigi 15 października 1243 roku. Księżna zmarła mając ponad 60 lat. Szybko rozeszły się wieści o jej pobożnym i męczeńskim życiu, więc niebawem po śmierci do jej grobu pielgrzymowali ludzie z całego księstwa. Cysterki w Trzebnicy poczęły starania o wyniesienie Jadwigi na ołtarze. W roku 1260 do Trzebnicy przybył Anzelm-legat papieski i wtedy właśnie wystosowano prośbę o kanonizację świętej. Jadwiga została kanonizowana przez papieża Klemensa IV w Viterbo w kościele dominikanów, 26 marca 1267 roku. Papież Innocenty II rozciągnął kult świętej na cały Kościół. Stało się to na prośbę króla Jana III Sobieskiego.

Portrety Św. Jadwigi Śląskiej:


























Cuda:
• Uzdrowienie kobiety imieniem Stanisława z bezwładu i nie gojących się ran.
• Za wstawiennictwem Jadwigi ludzie doznali pomocy w 85 wypadkach.
• Pierwsze cudowne zdarzenie miało miejsce w 1249 roku, drugie na początku 1262 roku a trzecie w okresie Wielkiego Postu, w roku 1263. Daty pozostałych cudów nie są dokładnie znane.
• Uzdrowienie pochodzili głównie ze Śląska, Pomorza, Wielkopolski, a nawet z Ołomuńca i Miśni.
• Autor Życiorysu św. Jadwigi pisze, że jedni przychodzili pieszo i boso, inni bardzo chorzy jechali na wozach, jeszcze inni wspierali się na laskach, a nawet byli tacy, co szli na czworakach. Niektórzy z nich pozostawali w Trzebnicy kilka tygodni, inni wracali i znów przychodzili, aż zostali uzdrowieni.
• Nad grobem Jadwigi była prawdopodobnie pewnego rodzaju tumba, gdyż niektórych chorych „sadzano lub kładziono na grób”, inni znów „dotykali się grobu”.
• Ludzie pragnący uzdrowienia przynosili ze sobą monety, zboże, wosk lub podobizny chorych czy uszkodzonych części swojego ciała.

Fundacje św. Jadwigi:
• Klasztor cysterek w Trzebnicy
• Klasztor Augustianów w Nowogrodzie Bobrzańskim
• Szpital dla ludzi trędowatych w Środzie Śląskiej
• Szpital św. Ducha, kilkanaście kościołów parafialnych

Liturgia:
• Jest to święta uznawana przez Kościół rzymskokatolicki
• Dniem poświęconym św. Jadwidze jest 16 października

Ikonografia:
• Święta jest przedstawiana jako młoda mężatka w długiej sukni lub w książęcym płaszczu w diademie na głowie
• Czasami przedstawia się ją w habicie cysterskim
• Jej atrybutami są: krzyż, księga, but w ręce, figurka Matki Bożej różaniec oraz makieta Kościoła w dłoniach

Patronat:
• Patronka Polski, Europy i Śląska
• Patronka archidiecezji wrocławskiej i diecezji w Gorlitz
• Patronka miast: Berlina, Krakowa, Andechs, Wrocławia
• Patronka uchodźców oraz pokoju i pojednania


Bibliografia:
1. Ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, Leksykon Świętych, Warszawa 1999;
2. Stanisław Klimek, Trzebnica, Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej, Via Nova 2007;
3. Antoni Kiełbasa, Jadwiga Śląska, Kraków 2004;
4. Vita Sanctae Hedwigis, wyd. A. Semkowicz,[w:] Pomniki Dziejowe Polski, t.4, Warszawa 1961;
5. Legenda Świętej Jadwigi, tłum. A.Jochelson, M.W. Gogolewska, przygotowanie do druku ks. J. Pater, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 1993.